از آنجایی که شناخت عمومی شرایط دیواره بلند و مسیر مورد نظر برای صعود ، قبل از هر نوع برنامه ریزی و تمرین برای صعود ضروری است ؛ تصمیم گرفتم شرح مختصری از مسیرهای مورد توجه روی دیواره علم کوه را برای علاقه مندان و آرزومندان صعود این دیواره محبوب یاداشت کنم .
البته شاید آشنایی با کلیه مسیرهای دیواره علم کوه در ذیل مطلبی کوتاه ممکن نباشد ، اما این آغازی برای گردآوری و تکمیل اطلاعات فوق است .
علم کوه و دیواره علم کوه
علم کوه ، علم کوه زیبا ، علم کوه رویایی با ارتفاع تقریبی ۴۸۵۰ متر از سطح دریا دومین قله بلند ایران است . این قله زیبا از مسیرهای مختلفی که در رنج وسیعی از آسان تا سخت صعود میشود ؛ از جمله از مسیر طالقان - پراچان - دمچه - حصارچال و مسیر تنکابن - سه هزار - یخچال غربی ولی مسیرهای صعود از کلار دشت چیز دیگریست . با توجه به شخصیت مهمانپذیر مردمانی که در کلاردشت زندگی میکنند و با وجود شرایط ییلاقی منطقه کلاردشت و زیبایی بی حدو حصر مسیر های صعود ، صعود از این منطقه از دیرباز بیشتر انجام شده است . صعود به علم کوه از این منطقه از دو مسیر ونداربن - تنگه گلو - حصارچال علم کوه و بریر - سرچال - علم چال - علم کوه انجام میپذیرد .
علم کوه از دریچه دوربین حمید یعفوبی
جبهه شمال-شمال شرقی(که عموما به آن با عنوان دیواره علم کوه اشاره میشود)و جبهه شمال غربی علم کوه به صورت دیواره ای بوده و بین این دو دیواره نیز یک گرده (گرده آلمانها) وجود دارد که در حقیقت علم کوه رابه شانه کوه متصل میکند و دیواره های مذکور و یخچال های پای آنها را از هم جدا میکند . در مطلب پیش رو قصد دارم مسیرهای بیشتر مورد علاقه صعود کنندگان را به صورت مختصر شرح دهم .
جنس سنگهای منطقه علم کوه گرانیتی است (با طیف رنگی کرم ،خاکستری و حنای) . سنگهای گرانیتی سخت و محکم جذابیت فوق العاده ای برای سنگ نوردان و دیواره نوردان دارد .
گرده آلمانها
گرده آلمانها و دیواره علم کوه
مسیر صعود از گرده آلمانها مسیری از درجه زمانی III و کلاس 5 است . این یعنی یک سنگ نورد نرمال و متوسط این مسیر را در چیزی حدود 5 تا 8 ساعت صعود میکند . مسیر صعود از گردنه شانه کوه شروع میشود . گرده آلمانها با عارضه معروف سنگ سماور از همه سو قابل تشخیص است . در حقیقت گرده آلمانها از دو مسیر شناخته میشود : گرده آلمانها (نیمه دوم متروک ، نیمه دوم از زیر سنگ سماور به چپ منشعب میشود ) ، گرده آلمانها + فرانسوی ها (بیشتر از این مسیر صعود میشود ) .
اگر بار اولی است که وارد منطقه علم کوه میشوید ، بد نیست برای آشنایی با شرایط صعود در منطقه دستی به گرده آلمانها بزنید و از مناظر زیبای پیش رو و صعود جالب آن لذت ببرید . اما به خاطر رکورد و سرعت نگاه کردن به اطراف و زیر پا را از دست ندهید ، ضمن اینکه در محل سه رکابی یکی از بهترین مناظر از دیواره پیش روی شماست که میتواند در صعود بعدی شما روی دیواره اصلی به درد شما بخورد .
عکسهایی از گرده آلمانها :
دیواره نوردی در علم کوه
مسیرهای دیواره نوردی متعددی روی علم کوه باز شده است ، اگر از راست به چپ به برخی از این مسیرها نگاه کنیم مسیرهای : ایرانیان ، ۴۸ لهستان ، کرجیها ، ۵۰ لهستان ، تبریز ، همدانیها ، ۵۲ لهستان ، اراکیها ، آرش ۲ ، آرش ۱ ، هاری روست ، ایتالیا ۸۰ ، کرمانشاهیها و انجمن بیشتر رخ مینمایند . اما معمولا برای کسانی که برای دفعات اول و دوم به سمت دیواره علم کوه میروند معمولا ۳ مسیر بیشتر مورد توجه است که من ذیلا به بیان کلیاتی در مورد آنها میپردازم .
مسیر هاری روست( IV,۵.۱۰a )
مسیر هاری روست در امتدا د قیف مورب و کوچکتر دیواره که سمت چپ قرار دارد واقع شده است . مسیر در اکثر طولها از درجه ۵.۹ یا پایینتر است جز در دو کلاهک کوچک و بزرگ . کلاهک بزرگتر از درجه ۵.۱۰ بوده اما غالبا به صورت طبیعی و مصنوعی صعود میشود . مسیر هاری روست نکته خاص و عمده ای به نام ریزش دارد . ریزشهای بالای دیواره در این قیف به صورت هدایت شده یه سر شما میریزد . گول طولهای ساده این مسیر را نباید خورد ، بعضا دیواره نوردانی که برای بارهای نخست به علم کوه میروند در طولهای آخر و بخش ریزشی ساعتها معطل میمانند .
با توجه به درجه سختی مسیر صعود روی این مسیر به صورت طبیعی صورت میگیرد و یکی از بهترین گزینه ها برای یک صعود دیواره ای به سبک آلپی است .
شاید روکوردهای زمانی و توانایی صعود عجیب و حیرت آوری روی این مسیر ثبت شده مثل صعود فری سولوی حسن نجاریان . اما شما بی خیال همه این موارد به صعود جدی خودتان بپردازید .
مسیر فرانسوی ها(IV, 5.10a)
مسیر فرانسوی ها تا نیمه راه مسیر هاری روست با آن مشترک است . اما پس از جدا شدن از مسیر هاری روست در حوالی کارگاه یخ به سمت راست منحرف شده و یک برنامه تور روی دیواره با گذر از این تراورس اجرا میشود : گذر از وسط مسیرهای آرش۱ ،آرش ۲ ، اراکیها ، ۵۲ ، همدانیها و گذر از زیر مسیرهای شکوه ، همدانیهای ۲ و تبریز .
عوارض معروف تراورس عبارتند از : طاقچه آرش ، پاندوله ها ، گربه روها ، طاقچه قمقمه . در ادامه با دو پله پایین آمدن از طاقچه قمقمه و تراورس حدود ۴۰ متر وارد قیف بزرگ دیواره که وسط دیواره علم کوه قرار دارد میشوید .
داخل قیف بزرگ شامل ۳ طول است . طول ۴ شما را تا زیر ریزشی ها میبرد . مسیر داخل قیف از سینه سمت چپ و کنج سمت چپ ادامه پیدا میکند که غالبا مصنوعی صعود میشود . تنوع مسیر فرانسوی ها نه تنها در مسیر طولانی و زیبای آن نمایان است بلکه در نوع صعود هم نمود پیدا میکند . صعود مصنوعی احتمالی شما در بعضی نقاط تراورس و داخل قیف .
مسیر ۵۲ - مشهد - فرانسوی ها(A1,5.9)
این مسیر در واقع ترکیبی از نیمه اول مسیر ۵۲ اصلی تا طاقچه قمقمه و نیمی از مسیر فرانسوی ها بعد از طاقچه قمقمه است . نام مشهد هم با رول کوبی سینه سمت راست کلاهک بزرگ دیواره علم کوه توسط بروبکس مشهد به عنوان یک گزینه راحت تر به این مسیر اضافه شده است .
طول اول مسیر طبیعی و از درجه ۵.۹ است . طول یک این مسیر با طاقچه ای فلزی و زنگ زده که یادگار سالها پیش کلوپ دماوندی هاست مشخص شده است . این طاقچه در محل کارگاه زیر طول ۲ قرار دارد .
طولهای بعدی عموما مصنوعی صعود میشوند تا محل سنگ لوزی (سنگ آینه یا سنگ عدس هم گفته اند) .
با توجه به اینکه نیمه اول این مسیر را من چند بار صعود کرده ام این نکته ها به نظرم میرسد :
۱- طول ۲ با ۱۵ متر به یک کارگاه ناراحت میرسید . بهتر است با انتخاب تسمه های بلند تر برای کوییک دراو این کارگاه را رد کنید (دو طول یکی کنید ) که جمعا تا رسیدن به کارگاه بعدی ۴۰ متر طناب لازم است . اینجوری زمانتان هم بهتر میشود .
۲- این مسیر پر میخ است ، اما از کوبیدن میخها غافل نشوید حتی اگر قبل شما یک کرده صعود کرده . من این کار را نکردم و حدو ۳۰ متر پاندو شدم (بالای کارگاه مثلث - حمایتچی کاظم فریدیان(به قول بکس من همونیم که مردم!!
) )
۳- بالای سنگ لوزی نیاز به چند ابزار دارید و به نظر من تا رسیدن به طاقچه قمقمه صعود طبیعی راحت تر است (خواهی دید گیره های خوبی داری ) . اما احتیط کنید از طاقچه قمقمه رد نشوید .
۴- از اینجا به بعد را در مسیر فرانسوی ها صعود میکنید .
برخی نکات ضروری
۱ - دیواره علم کوه یک دیواره جدی است و علاوه بر دمای پایین ، ارتفاع بالا و ریزش سنگ که شما دائما با آن سر کار دارید و باید کاملا هوشیار باشید ؛ صعود این دیواره نیاز مند توان بالای بدنی شامل : توان تخصصی دیواره نوری(صعود طبیعی و مصنوعی ، فرود ، بارکشی ،بیواک و ...)، استقامت قلبی تنفسی و استقامت عضلانی است . معمولا تمرین خود من برای صعود دیواره علم کوه شروع اول فصل با ۷ طول صعود و فرود در روز و در پل خواب و رساندن به ۲۰ طول صعود و فرود در روز میباشد (این چیزی حدود ۵۰۰ متر صعود و ۵۰۰ فرود میشه که با طول مسیر فرانسوی ها که ۶۰۰ متره و هاری روس که ۴۰۰ متره تقریبا قابل مقایسه هستش) . البته این به علاوه تمرینات سالن ، بدنسازی در طی هفته و بعضا صعود قله در آخر هفته هاست .
۲- شما برای صعود دیواره بعد از ورود به پناهگاه فدراسیون در رودبارک ، نیاز به قاطر برای حمل بار دارید . خودتان هم معمولا با جیپ یا نیسانهای موجود در پناهگاه تا بریر با بارها میروید . آنجا بارها را سوار قاطر کرده و به سمت سرچال صعود میکنید . بهتر است در سرچال بمانید تا از رسیدن سالم بارها مطمئن شوید و سپس به سمت علمچال صعود کنید . معمولا به طور میانگین ۸ ساعت از بریر تا علمچال در راهید .
۳- محل کمپ شما پناهگاه خرابه یا سکوست . سکو در انتهای یخچال و پناهگاه خرابه در ابتدای را است . حواستان باشد از زیر آن رد نشوید و بیخود تا سکو بروید .از کف یخچال دید ندارد . من یک دلبستگی خاصی به پناهگاه خرابه دارم .
۴ - من ترجیح میدهم برای روز صعود و شب آن با خودم آب معدنی ببرم و از آب یخچال نخورم . روزی ۱ تا ۲ لیتر به زور هم شده بخورید . از روزهای قبل برنامه با توجه به گرمای فصل صعود که از پایان تیر تا نیمه شهریور است ؛ الکترولیت بدنتان تنظیم باشد و کم آب نباشید .
۵ - ماکارونی ، پلو و سایر غذاهای پختنی مثل کباب و .. بهتر است از کنسرو و این جور آتاشغالاست .
۶- انتظار زمستانی شدن برنامه در هر لحظه را داشته باشید و چادر و لوازم خوب بیاورید . من در کوله دیواره جوراب پر ، کاپشن پر ، یک بادگیر سبک آنوراک و دستکش گرم میبرم .
۷- دو کرده روی یک مسیر نشدنی نیست اما شدنش زمانتونو طولانی میکنه و کاراتونو قاطی . با کسانی که قبل و بعد از شما در منطقه حاظر شدند در روز استراحتی که بین رسیدن به یخچال و صعود شماست هماهنگ باشید ،تا این اتفاق نیفته .
تبصره : کسی که قبل از شما وارد یخچال شده مقدم است ، پیش کسوتی که در منطقه است مقدم است . تیمهایی که کار خاصی مثل گشایش مسیر ، بازسازی مسیر یا صعود مسیرهای سنگین را در برنامه دارند یا مشغولند مقدمند . دیواره نوردی فقط صعود و فرود و حمایت نیست ،دیواره نورد باید منش داشته باشد . یک روز عقب جلو ، حتی یک سال عقب جلو مهم نیست .
۵- ابزار
الف- ابزارهای میانی مورد استفاده در دیواره علم کوه معمولا از نظر سایز چیزی حدود تراکم ۵/۰ تا ۵/۲ هستند . با ایکه مسیرهای فوق پر ابزارند اما تعدادی ابزار داشته باشید . آچار کیل هم یادتون نره .
ب- کوییک دراو(شما احتمالا میگید اسلینگ دوبل) به تعداد ۲۵ عدد من توصیه میکنم که تعدادیش بلند باشد .
ج- دو عدد حلقه تسمه ۱۲۰ سانت برای کارگاه و .. الزامی
د - من جز مسیر ۴۸ لهستان باقی مسیرها رو با کتونی اسپرتکس صعود کردم . شما هرجور راحتین .
ه - طناب رابط قابل صعود یک باید است . ضمنا طناب صعود خودتون رو تا رسیدن هرد نفر به پشت قله از کمر باز نکنید .
و - کلاه کاسک را یک لحظه هم برندارید . وقتی هم صدای ویززززززززززززز سقوط سنگ را شنیدید نیاز نیست سرتون رو بالا ببرید و بهش نیگاه کنید .
ز- من خودم لباس سر تا پا پلار استرچ انتخاب میکنم و یک لایه بیس خیلی ظریف پلیستر . اگر هوا خوب باشد با تی شرت هم میتونید صعود کنید اما اگر هوا اخمو بشه هم ...
ح- از خرابی هوا و یا خوابیدن روی دیواره نترسید . بهترین جای بیواک روی دیواره طاقچه قمقمه است . طاقچه قمقمه دارای دو بخشه . سمت راستیه وسیعه ..(ما دفعه اول به علت آدرس دادن غلط دوستا ، ۴ تایی رو سمت چپی خوابیدیم 
، بعدا میفهمین چه کار احمقانه ای کردیم ) .
طاقچه قمقمه
ت- هر ابزاری برای حمایت با خود برده اید و هر جوری راهی برای فرود احتمالی برگزیده اید ، یک هشت فرود بزرگ هم برای فرود احتمالی از گل سنگها(حدفاصل یخچال تا دیواره با شیب زیاد )داشته باشید .
۶ - بازگشت از سیاهسنگها سخت تر از صعود دیواره نیست اما خیلی پرخطر و جدی است شاید چون خسته اید اینطوریه . حتما اگر تجربه سیاسنگ رو ندارید اطلاعات بگیرید .
امیدوارم صعودهای خوبی داشته باشید ، لذت ببرید و یاد ما هم باشید .
