انجمن پزشکی کوهستان ایران: بهترین پوشش بدن در هنگام فعالیت در طبیعت در هر فصل و منطقه، لباسی است که در آن احساس سرما نکنید. اگر پوشش شما مناسب فصل نباشد یا در پوشیدن لباس های گرم زیاده روی کنید ممکن است دچار گرمازدگی در کوهنوردی شوید.
گرما زدگی در کوهنوردی
اصطلاح (خستگی گرمایی) ناشی از افزایش دمای بدن که بی اشتهایی و عطش به مایعات از علائم آن است.
حتی در فصل گرما به علت ترس از سرمازدگی، پوشیدن زیاد لباس می تواند باعث گرمازدگی شود.
گرمازدگی یک اورژانس واقعی است…
شرایط بروز گرمازدگی:
این عارضه بیشتر در دمای بالاتر از ۴۰°C ایجاد می شود.
در گرمازدگی تا ۹۰% احتمال مرگ وجود دارد!
کم آبی پیش زمینه گرمازدگی است.
در گرمازدگی، کار شدید موثرتر از کم آبی است.
سالمندان، کودکان، افراد چاق و مبتلایان به بیماری های مزمن مانند: دیابت، بیماری های قلبی عروقی و پرکاری تیروئید به گرمازدگی حساس ترند.
گرمازدگی در ۲ طیف سنی سالمندان و اطفال، بسیار سریع و خطرناک است.
دامنه حرارت بدن باید بین ۳۶.۵ تا ۳۷.۵°C باشد، بیش از ۲°C تفاوت دما، در عملکرد دستگاه های بدن اختلال ایجاد کرده و احتمال مرگ وجود دارد! (گرما زدگی در کوهنوردی)
شرایط افزایش تولید گرما در بدن:
گرمای بالای محیط.
فعالیت بدن در این عارضه موثرتر از شرایط محیط است.
سوخت و ساز مواد غذایی در سلول می تواند تا ۱۰ برابر بالا برود.
با پوشش بیش از حد احتمال کاهش جذب محیطی گرما وجود دارد.
رطوبت محیط، برای مثال: گرمای بالای ۲۸°C با رطوبت ۸۰%، برابر با ۴۵°C هوای گرم و خشک است
ویژگی های ارتفاع:
هر ۱۰۰۰ متر افزایش ارتفاع، ۶°C کاهش دما به همراه دارد.
هر ۳۰۰ متر افزایش ارتفاع، به سبب عدم تراکم ابرها و آلودگی های هوا ۴% افزایش اشعه UV را به دنبال دارد.
افزایش خشکی هوا در ارتفاعات طبعا” برابر با کاهش آب بدن است.
روش های پیشگیری و دفع حرارت بدن:
استفاده از پوشاک لایه لایه برای امکان کم کردن تعداد لباس های ضخیم.
تعریق، موثرترین راه کاهش دمای بدن است که بستگی به چند عامل دارد: (درجه حرارت محیط – رطوبت – باد – پوشش بدن)
استراحت در فواصل معین در حین فعالیت های ورزشی و کوهنوردی.
علائم گرمازدگی:
درجه ضعیف: سرخی پوست صورت و بدن – گرفتگی عضلات – احساس خستگی و بی اشتهایی – احساس عطش.
درجه متوسط: سردرد – سرگیجه – منگی – اختلال هوشیاری – توهم – اختلال تکلم – خون ریزی بینی – بی اختیاری ادرار و مدفوع – افزایش تنفس و ضربان قلب – تنفس سریع و سطحی – نبض ضعیف.
درجه شدید: تمام مراحل فوق وجود دارد و حتی ممکن است مصدوم تعریق نداشته باشد! در این مرحله احتمال بروز شوک و بیهوشی ناگهانی وجود دارد.
درمان و کمک های اولیه
مصدوم را به محل سایه و خنک منتقل کنید.
مصدوم را بر روی زمین صاف درازکش کنید و کوله را زیر پاهای او بگذارید تا پاها بالاتر از سر قرار گیرد و خون رسانی به مغز راحت تر انجام شود.
دور مصدوم را خلوت کنید و از رسیدن هوای تازه به مصدوم مطمئن شوید.
تنفس مصنوعی (CPR)
پائین آوردن دمای بدن به طور تدریجی با ملافه خیس یا وسایل مرطوب.
توجه: اگر بیمار در معرض هوای خشک قرار گرفت و دمای بدن اون به ۳۸°C رسید، خنک کردن را متوقف کنید، سپس مصدوم را ارزیابی کنید و در صورت نیاز و بالاتر بودن دما از ۳۸°C خنک کردن را ادامه دهید.
از آب خیلی سرد استفاده نکنید!
مایعات کافی و مکرر به مصدوم بنوشانید.
تدوین از دکتر حمید مساعدیان
انجمن پزشکی کوهستان ایران
