اجرای برنامه های طبیعت گردی و کوهنوردی از اصول و قواعد خاص خود پیروی می کند.
یکی از بخش های با اهمیت در برنامه های گروهی هدایت و سرپرستی صحیح گروه می باشد که از اهمیت ویژه ایی برخوردار می باشد.
یک برنامه موفق و کارآمد، مستلزم داشتن سرپرستانی است که قابلیت برنامه ریزی و طراحی و نظارت مناسب هستند، تا چنانچه مشکلی قبل، حین اجرا و حتی در پایان برنامه به وقوع بپیوندد قادر خواهد بود با تصمیمات مناسب و بجا مانع از قوت گرفتن مشکلات شده و تیم به سلامت موفق به اجرای برنامه شود .
وقتي برنامه اي براي گروهي برنامه ريزي مي شود، منظور شكستن ركورد نيست بلكه هدف آنست كه نخست برنامه به بهترين نحو انجام شده و سپس سعي شود تا آنجا كه ممكن است از صرف نيروي زيادي كه سبب فرسودگي و خستگي مي شود جلوگيري بعمل آيد...........
در روش هدايت گروه در كوهستان، بايد حساب احتمالات را همواره در نظر داشت، هيچ چيز بصورت مطلق قابل پيش بيني نيست و تنها تجربه است كه به كوهنورد و سرپرست اجازه مي دهد كه سختي و خطر را پيش بيني كرده و صحيح ترين راه حل را انتخاب نمايد تا با كمترين خطر به هدف برسند.
قبل از اجرای برنامه :
مقدماتي كه بايد قبل از آغاز كوهنوردي بدان توجه داشت :
- امكانات و توانايي هاي افراد گروه: ارزش فني آنان و هم تراز بودن گروه از لحاظ همگوني روحي و اخلاقي، تعداد نفرات گروه.
- زمانبندی برنامه :
زمانبندي وقت بايد بدقت انجام گيرد و هميشه مقداري وقت اضافه براي حوادث غير قابل پيش بيني در نظر گرفته شود، در تعيين وقت بايد:
1- امكانات ضعيف ترين فرد گروه
2-خط سير انتخاب شده
3- زمان شروع حركت از مبداء تا مقصد را در نظر داشت.
زمان بازگشت و مسير رفت و برگشت را به آشنايان، مسئولين و .... اطلاع داد تا در صورت بروز حادثه، آنها بتوانند براي نجات شما اقدام كنند.
- تهيه و جمع آوري وسايل : تهيه تجهيزات انفرادي – گروهي، تهيه ابزار فني، مواد خوراكي . تقسيم بار بين نفرات گروه با توجه به ورزيدگي و قدرت جسماني آنها، تقسيم بار در كوله پشتي ها با رعايت اصل کوله چینی.
- بررسي مسير و راهها :
اين بررسي بايد قبل از انجام برنامه بصورت دقيق و جزء به جزء صورت گرفته و از اطلاعات و راهنمايي هاي اشخاص آموزش دیده ، مطالعه گزارش برنامه های اجرا شده ، فایل جی پی اس مسیر ، نقشه و كروكي و عكس، براي بررسي استفاده كرد. اين اطلاعات را مي توان از طریق تماس با افرادي كه تازه همان برنامه را انجام داده و با آخرين وضعيت محل روبرو شده اند، كامل كرد.
راه رسيدن به پناهگاه، راهي را كه بايد قبل از طلوع آفتاب پيمود، مسيرهايي كه كوهنورد بايد از مسیر سنگی و يخچالی عبور كند، اشكالات بالارفتن و سرازير شدن، شناسايي سخت ترين معابر و روش عبور از آنها، نواحي خطرناكي كه بايد از آن تراوس کرد، مكانهاي برقرار کمپ و استقرار ، با كشيدن كروكي محل، و اطلاع تمام افراد گروه از برنامه زمان بندي و نحوه صعود، از جمله اطلاعاتي است كه براي صعود بهتر و برنامه ريزي شده ما را ياري مي دهد.
- روند کوه پیمایی:
سرعت ، ریتم و نظم در کوه پیمایی و تنظيم روند خيلي مشكل است زيرا قبلاً نمي توان يك سرعت مناسب براي راهپيمايي تعيين نمود. نامساعد بودن هوا، سختي مسير، سنگيني كوله ها و خستگي افراد از جمله عوامل كاهش دهنده سرعت هستند.
از تلف كردن زمان در كوهستان بايد پرهيز نمود و تا آنجايي كه توانايي ضعيف ترين فرد گروه اجازه مي دهد روند مناسب را براي پيمودن مسير در نظر داشت و هنگامي كه هوا در حال تغییر است تا آنجا كه امكان دارد گروه را به جاي امني رساند. سرعت کوه پیمایی نسبت به مقدار شيب فرق مي كند، شيب زياد يا كم، گامهاي كوهنورد را به سمت كوتاه يا بلند سوق می دهد و اين مسئله در سرعت موثر است.
هر كوهنورد بايد روند مناسب خود را بدست آورد، اين روند با آهنگ دم زدن و آهنگ قلب او بايد هماهنگي داشته، آهسته و منظم باشد. روش همگام نمودن تنفس و حرکت نکته اساسی در کوه پیمایی است که باید پس از مدتی تمرین به آن دسترسی پیدا کنیم.
موارد هدایت و سرپرستی گروه در کوهستان بحث گسترده ایی است که در یک نوشته یا جملاتی چند کلیه اصول آن قابل انتقال نیست ولی دقت به کوچکترین نکات و بکار بردن آنها می تواند تظمینی برای ایمنی سفر و کوهنوردی شما باشد، هر نکته که فکر می کنید در برنامه های شما اجرا نمی شود یا جدی گرفته نمی شود یادداشت برداری نموده و روی نحوه اجرایی کردن آن با روش های دیگر تمرکز داشته باشید.
