هميشه بارش سنگين برف در پهنه‌هاي كوهستاني و ارتفاعات، ريزش بهمن را به دنبال داشته است. بهمن در اثر حركت ناگهاني توده‌هاي برفي به دليل سنگيني و نيروي جاذبه زمين از بالا به پايين سرازير مي‌شود و تهديدي جدي براي كوهنوردان، اسكي‌بازان و روستانشينان محسوب مي‌شود.
با توجه به بارش سنگين برف در برخي ارتفاعات كشورمان و ريزش بهمن در جاده‌ها و مسدود شدن راه‌ها، نحوه پيشگيري، مقابله و احيانا گريز از بهمن خصوصا براي رانندگان و مسافران زمستاني جاده‌ها، كوهنوردان و ساكنان پهنه‌هاي كوهستاني امري ضروري است.
چه بايد كرد؟
ـ ارتعاش يكي از عوامل مهم ريزش بهمن است. هنگام عبور از مناطق كوهستاني پر از برف بايد سكوت را رعايت كرد. بوق زدن، بلند كردن صداي ضبط ماشين يا فرياد زدن در اين مسيرها ميتواند موجب ريزش بهمن شود.
همچنين بايد بدانيد صداي هواپيما، بالگرد و حتي ماشين‌هاي برف‌روب نيز ميتواند به ريزش بهمن كمك كند. بنابراين براي مواجهه با بهمن تمام حواستان را به كار گيريد و ساكت باشيد و با شنيدن كوچك‌ترين صدايي كه حاكي از ريزش برف است، منطقه را فوري ترك كنيد.
ـ شيب از عوامل اصلي سقوط بهمن است. عمدتا بيشترين بهمن‌ها در شيب‌هاي 35 تا 40 درجه اتفاق مي‌افتد. در اين شيب‌ها، ثبات لايه فوقاني برف كاهش يافته و خطر بهمن افزايش مي‌يابد.
البته در شيب‌هاي تند (50 درجه يا بيشتر) به دليل آن كه برف قبل از انباشتگي به طور طبيعي به پايين سرازير مي‌شود، خطر سقوط بهمن زياد نيست.
روي شيب‌هاي خيلي ملايم (كمتر از 25 درجه) نيز خطر بهمن كمتر است، ولي بايد بدانيد شيب‌هاي صاف، بدون پستي و بلندي و فاقد پوشش گياهي بهمن‌خيزترند. بنابراين براي كوهنوردي يا اسكي به شيب ارتفاعات توجه كنيد.
ـ وزش بادهاي تند ميتواند به سقوط بهمن كمك كند، بويژه اگر طي چند روز متوالي بشدت وزيده باشد. بر اين اساس قبل از عزيمت به نقاط كوهستاني به شرايط جوي توجه كنيد.
ـ در منطقه‌اي كه حتي يك بار بهمن در آن به وقوع پيوسته هميشه احتمال سقوط دوباره وجود دارد. بنابراين تاحد امكان در روزهايي كه بارش برف سنگين است، از اين مناطق عبور نكنيد.
كوهنوردان بيشتر بدانند
ـ صعود و تمرين در مناطق كوهستاني و برفگير بايد با وسايل، لوازم و ابزار كوهنوردي همراه باشد.
ـ از يك مربي مجرب راهنمايي بگيريد و از مسيرهاي شناخته شده عبور كنيد.
ـ هنگام كوهنوردي با خود وسايل ارتباطي چون بي‌سيم، تلفن‌همراه و... ببريد و در تمام طول مسير، ديگران و خانواده را در جريان وضعيت راه قرار دهيد.
ـ بهترين راه عبور از مناطق بهمن‌خيز اين است كه به طرف بالا صعود كنيم تا حجم برف كمتري بالاي سرمان باشد.
ـ از يك شيب برفي، خيلي نرم و سبك قدم برداريد تا فشار و ضربه، به برف مسير وارد نشود و باعث شكست برف و جريان بهمن نشود.
ـ هنگام عبور از بهمن بدون عجله و با فاصله از يكديگر حركت كنيد تا در صورت ريزش بهمن همگي گرفتار نشويد و بتوانيد همديگر را نجات دهيد.
ـ از ريسمان يا طناب مخصوص كوهنوردي (نخ بهمن) استفاده كنيد. نخ بهمن طناب قرمز رنگي به طول 15 تا 50 متر است كه روي آن فلشي در يك جهت وجود دارد. نخ بايد به گونه‌اي به بدن وصل شود كه جهت فلش به سمت فرد باشد. اگر بهمن سقوط كند، گروه امداد با پيدا كردن نخ بهمن و ديدن جهت فلش آن، زودتر مصدوم را مي‌يابند.
چند توصيه:
ـ اگر در بهمن‌گير افتاده‌ايد به صورت شنا خود را به روي بهمن بياوريد و به طرف بالا و سمت چپ يا راست فرار كنيد.
ـ چنانچه مقدور بود قبل از فرو رفتن در زير برف، وسايلي از خود را به بالا پرتاب كنيد تا امدادگران بتوانند با يافتن آنها شما را زودتر پيدا كنند.
ـ در زمان ريزش بهمن با هر وسيله‌اي جلوي دهان و بيني خود را بپوشانيد و نفس را در سينه حبس كنيد تا از ورود ذرات برف و يخ‌زدگي ريه‌ها و خفگي جلوگيري شود.
ـ اگر در بهمن فرو رفته‌ايد با كمك دست‌ها يك پاكت يا كيسه جلوي صورتتان قرار دهيد. با ايجاد فضايي براي ورود و خروج هوا و نفس كشيدن مي‌توانيد از خفگي نجات يابيد.
ـ خونسردي خود را حفظ كنيد؛ چرا كه در صورت حفظ آرامش، بدنتان قادر به نگهداري انرژي خواهد بود و در نتيجه بهتر مي‌توانيد براي نجات خود تصميم بگيريد.
ـ يادتان باشد هر قدر كمتر در برف فرو رويد، شانس بيشتري براي زنده ماندن داريد. معمولا براي نجات كسي كه زير برف مدفون شده فقط 30 دقيقه فرصت داريد. پس از گذشت اين مدت زمان فقط 50 درصد از آسيب‌ديدگان زنده مي‌مانند.
