۱...کوله کشی سنگین بدفعات... چیدن کوله یکی ازفنون اصلی کوه نوردی است که متاسفانه برخی از کوهنوردان بدان توجه نمی کنند.
۲...کوله غیراستاندارد.... خریدن تجهیزات بروز و استاندارد در کوهنوردی در واقع سرمایه گذاری ست برای سلامت که بدان توجه نمیشود.
۳....کفش نامناسب... متاسفانه مشاهده میشود عزیزان در برنامه های سبک ازکفش های کهنه و رده خارج استفاده میکنند، بگمان اینکه ضرورتی ندارد کفش درست و حسابی بپا کنند و این نشان دهنده فقر اگاهی ما از کار کرد تجهیزات است...
عزیزان هر کفشی طول عمر مشخصی دارد که استفاده تا سرحد پاره شدن کفش در واقع جفا به بدن محترم مان است... درکوه هم باید همان کفش راحت و استاندارد را بپوشیم...
۴....کوه نوردی افراطی...
چرا در ورزش کوهنوردی باید سبکتر اما قویتر باشیم؟
وزن بدن یکی از فاکتورهای کلیدی در عملکرد کوهنوردان است، چه در برنامههای یکروزه سبک و چه در صعودهای چندروزه و ارتفاع بالا. هر کیلوگرم اضافه، روی راندمان حرکتی، مصرف انرژی، و حتی تعادل روانی کوهنورد اثر میگذارد
تحقیقات چه میگویند؟ بر اساس مطالعات منتشرشده درJournal of Applied Physiology، حمل وزن اضافی معادل 1 کیلوگرم میتواند مصرف اکسیژن را تا 1.5% افزایش دهد. این یعنی اگر 5 کیلوگرم اضافهوزن دارید، بدنتان باید حدود ۷.۵٪ بیشتر انرژی صرف کند؛ آن هم در محیطهایی که اکسیژن کمتر است، مثل ارتفاعات.
نکته کلیدی: در کوهنوردی، بهویژه در صعودهای آلپاین یا کوههای +۴۰۰۰ متری، توده عضلانی با نسبت مناسب به چربی حیاتی است. یعنی باید عضله داشته باشید برای حمل کوله، استفاده از کلنگ یا صعودهای فنی، اما چربی زیاد باعث کندی و خستگی زودهنگام میشود.
شاخص BMI کافی نیست!
توصیه های کوهنوردی در روزهای سرد:
۱-تلفن همراه و باطری های هدلامپ و جی پی اس را در یک کیسه پشمی گرم و یا بین لباس ها قراردهید که شارژ آن خالی نشود. ۲-بطری آب را در یک کیسه پشمی و یا کاور مخصوص قراردهید که یخ نزند. ۳-همیشه یک کبریت و الکل جامد و کپسول گاز کوا چون گازپرشده دوباره درهوای سرد کارایی نداردو فلاسک چایی همراه داشته باشید. ۴- لایه لایه پوشیدن لباس و حتی دستکش و جوراب را رعایت کنید و لباس اضافه همراه داشته باشید. ۵-از بردن غذاها و خوراکی هایی که یخ می زند خودداری نمائید.
۶-یک بطری ۲۰۰سی سی داخل پلار یا گورتکسی که پوشیدید قراردهید که هنگام نوشیدن آب گرم باشد و دمای بدن را پائین نیاورد. ۷- *همیشه بند حمایت دستکش ها در دست باشد که اگر دستکش ها را باد ببرد فاجعه خواهد بود.* ۸-سعی کنید کارهای خودرا با دستکش انجام دهید ودستکش های خود را از دست درنیاورید مگر یک لحظه به ندرت برای کارهای خیلی ضروری ، چون دست ها فورا یخ می زند و گرم کردن آن مدت زیادی طول میکشد. ۸-کلاه بوران یا اسکارف اضافی جهت جلوی صورت خود همراه داشته باشیم تا در صورت یخ زدن از تنفس، آن را تعویض نمائید. ۹-قبل حضور در برنامه تجهیزات و لوازم را یکبار در منزل تست کنید و از سالم بودن آن اطمینان حاصل نمائید از جمله زیپ گتر و لباس ها ۱۰-کرامپون ها را در منزل زیرکفش ها بسته و تنظیم و آماده کنید که در هوای سرد این کار به سختی انجام می شود.
۱۱-همیشه مقداری روزنامه جهت داخل کفش ها همراه خود ببرید. ۱۲-هنگام استراحت در چادر جهت جلوگیری از یخ زدن کفش و سرد شدن آن، یک گونی یا کیسه نایلونی جهت گذاشتن کفش همراه داشته باشید و آن را داخل چادر قراردهید. ۱۳-عینک آفتابی و بوران به همراه بند حمایت همراه داشته باشید. ۱۴-همیشه مقداری وازلین جهت جلوگیری از خشکی دست ها داخل کوله پشتی بگذارید ۱۵-نخ بهمن و کیسه بیواک یکی از لوازم ضروری زمستان است. ۱۶-کیت بقاء و کمک های اولیه و قطره چشمی و پماد چشمی تتراسایکلین برای برف کوری، و تنقلات و کمی نمک و قند و کشک همراه داشته باشید. ۱۷-برای استراحت موقت از زیراندازهای آکاردونی یک نفره استفاده کنید و از نشستن روی برف خودداری نمائید. ۱۸- *سر سخمه کلنگ و باتوم به هیچ عنوان روی کوله به سمت بالا بسته نشود که باعث آسیب به نفرات شود*
۱۹-زیپ جیب لباس ها همیشه بسته باشد تا از ورود برف به آن جلوگیری شود. ۲۰-قبل از تاریکی هوا محل مناسبی را جهت شب مانی خود آماده نمائید.
۲۱-اگر لباس ها کمی مرطوب شدند آنها را موقع استراحت و خوابیدن ته کیسه خواب گذاشته شود تا خشک شود. ۲۲-یک فرچه لاکی کوچک جهت تمیزکردن برف ها از روی کفش همراه داشته باشید. ۲۳-گترهای خود را قبل از رفتن روی برف ببندید. ۲۴- اصل اضافه بار را رعایت کنید. ۲۵-برنامه را متناسب با توانایی های خود انتخاب نمایید.
انجمن پزشکی کوهستان ایران
ریکاوری بخشی اساسی از روند تمرینات ورزشی است که نقش تعیینکنندهای در ترمیم عضلات، پیشگیری از آسیب و بهبود عملکرد ورزشی دارد. بهطور کلی دو نوع ریکاوری وجود دارد:
ریکاوری فعال (Active Recovery)
ریکاوری فعال به انجام فعالیتهای سبک و کمفشار پس از تمرین سنگین یا در روز استراحت گفته میشود. نمونهها: پیادهروی آرام، دوچرخهسواری سبک، حرکات کششی، یوگا یا شنا. فواید:
افزایش جریان خون و تسریع دفع اسید لاکتیک از عضلات.
کاهش احساس کوفتگی و سفتی عضلات.
حفظ سطح متابولیسم و آمادگی عمومی بدن.
مناسب برای ورزشکارانی که تمرینات فشرده دارند.
ریکاوری غیرفعال (Passive Recovery)
ریکاوری غیرفعال به معنی استراحت کامل و عدم انجام هرگونه فعالیت ورزشی است. نمونهها: خواب کافی، استراحت روی تخت، ماساژ یا حمام آب گرم.
فواید:
ترمیم بافتهای آسیبدیده.
بازسازی ذخایر گلیکوژن و انرژی بدن.
ضروری در مواقع آسیبدیدگی یا خستگی شدید.
کدام بهتر است؟
انتخاب بین ریکاوری فعال و غیرفعال بستگی به شرایط فردی دارد: در روزهای تمرین معمولی، ریکاوری فعال مؤثرتر است. در شرایط آسیب یا خستگی شدید، ریکاوری غیرفعال ضروری خواهد بود.
انجمن پزشکی کوهستان ایران
بدن پس از استفاده از کربوهیدرات از چربی استفاده می کند. چربی باعث آزاد شدن انرژی در بدن می شود. اما، دسترسی به انرژی موجود در چربی، مقدار زیادی آب و اکسیژن نیاز دارد. بنابراین استفاده از آن را در ارتفاعات بالاتر از 4000 متر توصیه نمی کنیم. اما باید 25 درصد از رژیم غذایی کوهنوردان را تشکیل دهد. چربی را نمی توان به عنوان منبع سریع انرژی استفاده کرد زیرا 6-8 ساعت طول می کشد تا انرژی خود را آزاد کند. بنابراین بهترین زمان برای خوردن غذاهای پرچرب قبل از استراحت چند ساعته است. چربی ها به نوعی در غذایی که می خوریم پنهان می شوند. به عنوان مثال، شیر دارای 4 درصد چربی است و زرده دارای چربی برابر با پروتئین آن است. چربی ها دومین منبع انرژی هستند. پس از 30-45 دقیقه صعود، بدن 75 درصد انرژی خود را مصرف می کند و شروع به استفاده از چربی ها می کند. چربی ها می توانند دو برابر قندها و پروتئین ها انرژی آزاد کنند. علاوه بر این، چربی ها دمای بدن را حفظ کرده و از اندام های بدن ما محافظت می کنند . به دلیل کالری قابل توجهی که آزاد می کنند، چربی ها برای کوهنوردان تغذیه حیاتی هستند. اما از آنجایی که هضم آنها سخت است، کمتر از کربوهیدرات ها در رژیم غذایی کوهنوردان استفاده می شود.
در تمرینات استقامتی ابتدا بدن شروع به استفاده از کربوهیدرات های ذخیره شده می کند و پس از آن شروع به سوزاندن ذخایر چربی و پروتئین خود می کند که به اکسیژن بیشتری نیاز دارد. این زمانی است که نفس نفس زدن شروع می شود. استفاده از غذاهای پرچرب، به ویژه قبل از کوهنوردی، می تواند باعث آسیب های جسمانی شود. اما داشتن مقدار کمی چربی در رژیم غذایی در کوهنوردی های سرد و طولانی می تواند تحمل شما را در برابر سرما بیشتر کند. همچنین می تواند گرسنگی شما را به تاخیر بیندازد.
چربی های گیاهی شامل نارگیل، آجیل، ذرت، کنجد، زیتون، پسته، گردو، بادام و بادام زمینی است. چربی های حیوانی شامل کره، گوشت و دم گاو است. همچنین خامه، روغن نباتی و روغن زیتون نیز حاوی چربی هستند. توصیه می کنیم از روغن های گیاهی و زیتون استفاده کنید زیرا چربی های اشباع نشده دارند.
انجمن پزشکی کوهستان ایران
خستگی مفرط و حضور طولانی مدت و بیش از حد توان انسان در ارتفاع، تخلیه انرژی در کوهنوردی(و اصطلاحا خواب مرگ) یکی از علائم و نشانه های مهم و خطرناک و زمینه ساز بروز حوادث در ورزش کوهنوردی می باشد.
عوامل مختلفی می تواند باعث بروز خستگی مفرط در هنگام کوهنوردی باشد که بعضا می تواند علامت خطری جدی و هشدار دهنده در کوهنوردان باشد.
علامتی که گاها خود کوهنورد به آن بی توجه بوده و آگاهی به وضعیت خطرناک خود ندارد و بمرور زمان به مرحله خطرناکی از عدم آگاهی به زمان و مکان می رسد.
این وضعیت پیش از اینکه خود کوهنورد به آن توجه کند می تواند هشداری جدی برای سایر همنوردان و خصوصا سرپرست تیم باشد تا جایی که شرایط لحظه به لحظه بحرانی تر و خطرناکتر شود. شاید بارها در طی صعود به ارتفاعات چه بصورت انفرادی و چه بصورت گروهی، خود یا همنوردتان دچار چنین حالتی شده اید و بحدی انرژی خود را ازدست داده اید که می تواند شرایط را تا مرحله خطرناک یا اصطلاحا "خواب مرگ" پیش ببرد.
توجه به علل بروز خستگی مفرط در کوهنوردی می تواند از بروز حادثه یا فاجعه ای جدی جلوگیری کند. این امر باید بیشر متوجه همنوردان و سرپرست تیم باشد.
شرایط صعود خصوصا در ساعات متوالی صعود در یک یا جند روز و درنزدیکی قله خصوصا صعودهای بلند 8000 متری می تواند پیش زمینه فاجعه ای غیر قابل جبران و حتی مرگ باشد. تدوین از "دکتر حمید مساعدیان" مدیر مسئول انجمن پزشکی کوهستان ایران