برخي از گروههاي ورزشي مانند کوهنوردان و يا گروهاي نظامي ممکن است مجبور باشند براي دورههاي کوتاه يا بلندمدت در ارتفاعات به سر برند و با کمبود اکسيژن، سرماي هوا و خستگي مفرط ناشي از فعاليت زياد، دست و پنجه نرم کنند. براي موفقيت و رسيدن به هدف، عوامل مهم از پيش تعيين شده شامل: آموزش، مهارت و تجهيزات مناسب ميباشد، ...
ولي رژيم غذايي نيز در سلامتي و تامين شرايط فيزيکي مناسب و هوشياري جسمي و روحي اهميت بسياري دارد.
کاهش وزن
اولين و مهمترين مشکل تغذيهاي موجود، کاهش وزن ميباشد. به دليل هيپوکسمي (کاهش اکسيژن) اشتها کم شده و به دنبال آن وزن (هم از توده عضلاني و هم از توده چربي) کاهش مييابد. کاهش چربي عايق، تحمل بدن را در برابر سرما پايين آورده و با خستگي و کاهش قدرت عملکرد جسماني و رواني همراه است. وقتي ارتفاع تا 10 درصد بالاتر از سطح دريا باشد نياز به انرژي افزايش مييابد و وقتي با سرماي هوا، فعاليت زياد و شرايط نامساعد محيطي همراه شود، اين نياز تا 5000 کيلو کالري در روز نيز ميرسد.
طي هفت روز اول اقامت در ارتفاعات ممکن است مشکلي به نام "سندرم حاد کوه (Acute Mountain Syndrome: AMS)" رخ دهد که علائم آن عبارت است از: سردرد، بيخوابي، تهوع و کاهش اشتها.
در اين حالت نبايد افراد را مجبور به خوردن کرد، ولي نبايد اجازه هم داد که به مدت طولاني بدون غذا باقي بمانند، زيرا گرسنگي طولاني، بدن را به سمت کم اشتهايي و کاهش وزن پيش ميبرد. در اين حالت بايد از ميان وعدههاي کم چرب و شيرين در حجم کم و دفعات زياد (بهطور تقريبي هر دو ساعت يک بار) استفاده کرد. در ارتفاعات شيريني شکر کمتر است، پس غذاهايي که در سطح دريا خيلي شيرين ميباشند در ارتفاعات مناسب هستند.
با افزايش ارتفاع، کاهش اشتها شديدتر و مزهها کمتر حس ميشوند و علاقه به برخي غذاها نيز تغيير ميکند. علاوه بر آن، نداشتن فرصت کافي براي آماده کردن و خوردن غذا اين مشکل را دو چندان ميکند. به ازاي هر 1500 متري که بالاتر ميرويم، مشکل پيچيدهتر ميشود، زيرا به علت کاهش نقطه جوش آب، زمان لازم براي طبخ غذا دو برابر ميگردد و به علت سرما و رقيق شدن هوا، غذاها زودتر سرد ميشوند.
براي غلبه بر اين مشکلات لازم است افراد انرژي کافي (حدود 4500 کيلوکالري) را از طريق وعدههاي اصلي و ميان وعدههاي مناسب دريافت کنند. تهيه دست کم يک وعده غذاي گرم و گروهي و در صورت امکان متنوع، ميتواند در دستيابي به اين هدف کمک شاياني نمايد.
انجمن پزشکی ایران