شاید شما هم با افرادی روبرو شده باشید که هنگام صعود، دست به سنگ شدن و یا حتی فرود دچار اضطراب و تشویش فراوان شده و در بدترین حالت حتی دیگر قادر به ادامه حرکت در مسیر نیستند. این وضعیت ناشی از بروز عارضهای است که در اصطلاح ترس از ارتفاع نام دارد و مانع از این میشود تا شخص بتواند در برخی ورزشها مانند سنگنوردی، کوهنوردی و حتی بعضی مشاغل فعالیت کند، ترس از ارتفاع چیست و آیا قابل درمان و مقابله است؟...
تعریف:
ترس بیش از حد و غیرمعمول از ارتفاع، "آکروفوبیا" نام دارد. این عارضه میتواند موجب بروز حملات عصبی و البته دوری فرد از انجام برخی ورزشها و یا مشاغل شود. از نشانههای بروز و وجود چنین حالتی در فرد میتوان به تنگی نفس، نفس نفس زدن، بینظمی ضربان قلب، تعریق زیاد و تهوع اشاره داشت. یکی از خطرات موجود برای این افراد حمله عصبی ناگهانی در حالی است که در ارتفاع قرار دارند؛ در برخی از این افراد حالتی ایجاد میشود که تمایل به پرت کردن خود از ارتفاع پیدا میکنند که البته این حالت هیچ ارتباطی با خودکشی ندارد.
درمان:
برای درمان آکروفویبا یا ترس از ارتفاع راهکارهای متفاوتی از جمله رفتار درمانی، مواجهه با واقعیت، و حتی درمان دارویی وجود دارد. اساس درمان بر این مبنا قرار دارد که ترس از ارتفاع بر مبنای "پاسخ به موقعیت" شکل میگیرد و همانطور که شما میآموزید که در موقعیت خاص پاسخی خاص ارائه کنید، به همان شکل هم میتوانید این آموختن را به فراموشی بسپارید. همچنین یک درمانگر میتواند به شخص دچار این عارضه نحوه و چگونگی مدیریت ترس در لحظه را بیاموزد. این شیوه شامل یادگیری و آموختن رفتارهایی که موجب ایجاد هیجان و اضطراب میشود، آموختن راههای افزایش اعتماد بنفس و مهارتهای رفتاری و در نهایت پیاده کردن این آموزهها در مواجهه با موقعیتهای حقیقی است.
روش دیگری که برای درمان این عارضه بکار میرود استفاده از تکنیکهای "کاهش حساسیت" است. به این معنی که ابتدا شخص برخی از تکنیک های آرامش "relaxation" شامل تنفس صحیح، شل کردن عضلات و گفتگوی درونی با خود را فرا میگیرد، سپس میآموزد که چگونه ترس را به اجزای آن تقسیم کند و در نهایت و بصورت تدریجی در مواجه با موقعیتهای عملی این تکنیکها را بکار میبندد. نتایچ تحقیقات بیانگر این نکته بودهاند که بیش از 75% ترسها از این طریق درمان شدهاند.
درمانهای دارویی برای مقابله با اضطراب و هیجان نیز در مورد این عارضه بکار برده میشوند، هر چند که این درمانها مشکل فرد را بصورت ریشهای و اصولی برطرف نخواهند کرد.
از حقایق کوهنوردی
انجمن پزشکی کوهستان ایران