کوه، کوهنوردی و آفتاب
- دسته: مطالب
کوهنوردان بسیار بیشتر از افراد عادی در معرض خطرات ناشی از آفتاب قرار دارند. زیرا کوهنوردان بابت ماهیت فعالیت شان بسیار بیشتر از افراد عادی در مواجهه با نور آفتاب قرار دارند.
اشعه ماوراء بنفش در ارتفاعات بیشتر از شهر ها و دامنه ها است و به ازاء هر 1000 متر افزایش ارتفاع این اشعه 10 تا 12 درصد بیشتر می شود.مثلا اشعه ماوراء بنفش در قله دماوند حدود 30 درصد از گوسفندسرا بیشتر و 50 درصد از شمال تهران بیشتر است.در شهر ها آلودگیها باعث جذب اشعه ماوراء بنفش می شوند اما هوای پاک تر کوهستان اشعه ماوراء بنفش بیشتری را از خود عبور می دهد.
وجود برف مانند یک آینه باعث می شود تا اشعه ماوراء بنفش به اطراف منعکس شود.(برف حدود 85 % اشعه ماوراء بنفش را منعکس می کند).
مجموع این عوامل باعث می شوند تا کوهنوردان بسیار بیشتر در معرض خطر باشند و نیاز به مراقبت بیشتری داشته باشند.
اشعه ماوراء بنفش کی و کجا بیشتر است؟
ساعات میانی روز (ساعت 10 صبح تا 2 عصر) نزدیک خط استوا (عرض جغرافیایی کمتر) ارتفاعات مجاورت سطوح منعکس کننده (آب- برف و...) فصول خاص (تابستان) آب و هوای پاک و آفتابی
چه کسانی به اشعه ماوراء بنفش بیشتر حساسند؟
افرادی که پوست روشن دارند، بچه ها (استفاده از ضد آفتاب در 18 سال اول زندگی احتمال ابتلا به سرطان پوست در بزرگسالی را 78 درصد کم می کند) افراد مسن مصرف کنندگان بعضی داروها (قرصهای ضد بارداری، آنتی بیوتیک ها و هر دارویی که در دستورالعمل آن افزایش حساسیت در برابر نور آفتاب ذکر شده باشد.)
مراقبت از پوست در برابر آفتاب:
برای مراقبت از پوست 4 اصل وجود دارد که باید رعایت شود:
1. پرهیز از ساعتها و مکانهای خطرناک از نظر اشعه
2. استفاده از پوشش مناسب
3. استفاده از ضد آفتابها
4. داروها
1- پرهیز از ساعتها و مکانهای خطرناک از نظر اشعه
هیچ پوشش یا ضد آفتابی مراقبت 100 % در برابر آفتاب ایجاد نمی کند پس اولین و مهمترین مراقبت پرهیز از مواجهه با اشعه است. نورخورشید در ساعات 10صبح تا 2 عصر در اوج خود است (70 تا 80 درصد اشعه ماوراء بنفش در این ساعتها به زمین میرسد) در این ساعات باید از مواجهه با آفتاب یا بهتر بگوییم فضای باز پرهیز کرد و در هنگام صعودهای تابستانه و در مناطق آفتاب گیر بهتر است صعود را به ساعات ابتدایی و انتهایی روز موکول کرد.
دقت کنید که نبودن آفتاب دلیل نبودن اشعه ماوراء بنفش نیست و شما در هوای ابری نیز نیاز به مراقبت در برابر افتاب را دارید چیزی نزدیک به 90 درصد UVA از ابرها عبور می کند.گرچه اگر ابرها به گونه ای باشند که هوا تیره و تاریک شود ویا باران باشد تقریبا می توان گفت که اشعه ماوراء بنفش نوع B به زمین نمی رسد.
2 - استفاده از پوشش مناسب
لباس مناسب بهترین و اصلی ترین راه مقابله با آفتاب است و به خاطر داشته باشید هیچگاه هیچ ضد آفتابی جایگزین پوشش مناسب نخواهد شد.
مناسب ترین لباس برای مقابله با آفتاب لباسی است که:
1-2- کاملا پوشیده باشد: گرچه اخیرا لباسهایی ساخته شده که برای مقابله با اشعه ماوراء بنفش طراحی شده است اما استفاده از پوشش حد اکثری با لباسهای عادی بسیار مفید و کمک کننده است.
پوششی که تمام راه های نفوذ آفتاب را پوشش دهد و بخصوص سر و گردن را کاملا بپوشاند. کلاه مناسب نقش مهمی در این پوشش دارد کلاه ضمن مراقبت از سر و گردن به محافظت از صورت نیز کمک می کند. لبه کلاه بهتر است دور تا درو باشد و عرض لبه کلاه نباید کمتر از 6 سانتی متر باشد و نیز اطراف سر و گردن باید با شال و یا با چفیه و یا با کلاه هایی که برای این منظور تهیه شده است پوشانده شود. استفاده از لباسهای آستین بلند و دستکش به خصوص در کار سنگ و یا در یخچالها نباید فراموش شود.
2-2- خشک باشد : قدرت محافظت لباسها در برابر اشعه ماورا بنفش با خیس شدن آنها یک سوم می شود. پس لباس های خود را هیچگاه خیس نکنید و یا خیس بر تن ننمایید.
3-2- تیره باشد: هرچه لباس روشن تر باشد با انعکاس اشعه ماوراء بنفش سایر قسمتهای بدن را در معرض اشعه قرار می دهد. پس لباس مناسب برای مقابله با اشعه ماورا بنفش لباس تیره است.
4-2- گشاد باشد : لباسهای تنگ و استرچ مقاومت کمتری در برابر اشعه ماورا بنفش دارند.
از مباحث دوره مقدماتی پزشکی کوهستان - دکتر حمید مساعدیان
انجمن پزشکی کوهستان ایران
