پروتئین، کربوهیدرات، چربی، ویتامینها و مواد معدنی، همگی از ملزومات موجود در تغذیه یک کوهنورد میباشند. در این میان اما یکی از نکات حائز اهمیت میزان اکسیژن و انرژی مصرف شده جهات فرایند متابولیسم و سوختوساز و تبدیل مواد مغذی به انرژی مورد نیاز یک کوهنورد میباشد.
هرچند چربیها و کربوهیدراتها هر دو از منابع تولید انرژی در ورزشکاران است اما توجه به نحوه و چگونگی متابولیسم آنها خالی از لطف نیست.
مقایسه متابولیسم کربوهیدراتها و چربیها
کربوهیدراتها دارای یک اتم اکسیژن به ازای یک اتم کربن میباشند و در نتیجه برای متابولیسم و تجزیه نیاز به یک اتم اکسیژن دارند، در مقابل چربیها در شکل کامل خود، فاقد اتم اکسیژن میباشند و همین امر موجب میشود که برای متابولیسم و تجزیه نیاز به دو اتم اکسیژن در برابر هر اتم کربن داشته باشند، در نتیجه طی فعالیتهای شدید بدنی که بدن نیاز به اکسیژن بسیار بیشتری دارد و بافتها در معرض کمبود اکسیژن میباشند.
در مقیاس و واحد مصرف اکسیژن، شما با مصرف کربوهیدراتها 20% انرژی بیشتری از مصرف چربیها بدست میآورید؛ یا به عبارتی انرژی و اکسیژن بسیار کمتری جهت فرآیند متابولیسم کربوهیدراتها در شرایط سخت کوهنوردی در مقایسه با چربیها به هدر میرود.
هر چند همانطور که اشاره شد، کربوهیدراتها و چربیها هر دو از منابع تامین انرژی بدن میباشند اما از مقایسه موارد فوق چنین نتیجه میگیریم:
کربوهیدراتها نیاز به اکسیژن کمتری در فعالیت متابولیسم و تبدیل به انرژی مورد نیاز بدن دارند.
کوهنوردان به شدت درگیر انقباضات ایزومتریک هستند که نیاز به اکسیژن فراوان دارد، مصرف کمتر اکسیژن در فرایند متالوبولیسم مواد غذایی، اکسیژن بیشتری در اختیار عضلات قرار میدهد.
کاهش اکسیژنرسانی به عضلات موجب درگیر شدن عضلات در فعالیتهای غیر هوازی و در نتیجه اسیدیته شدن عضلات و ایجاد خستگی شدید خواهد شد، مصرف کمتر اکسیژن در فرایند متابولیسم موجب اکسیژنرسانی بیشتر به بافتها و عضلات و دیرتر و کمتر خسته شدن آنها خواهد شد.
ترجمه: پویا سلیمانی
انجمن پزشکی کوهستان ایران