طنــاب یکــی از لــوازم ضــروری در کوهنوردی و ســفرهای طبیعتگردی اســت و در ســفرهای پرمخاطره نقشی اساسی ایفا میکند. جان افراد رابطه مســتقیمی با طناب و تجهیزات فنی دارد.
برخلاف طنابهای معمولی و پلاستیکی که الیاف آن بهصورت مارپیچی به دورهم پیچیده و درنتیجه رویه آنها مواج است؛ طناب کوهنوردی از رشتههایی موازی و سفیدرنگ از جنس ابریشم مصنوعی وپریلون در داخل یک روکش محافظ رنگارنگ و بافتنی تشکیلشده است. طنابها ازنظر نوع ساخت به دودسته پویا (Dynamic) و ایستا (Static) تقسیم میشوند و از دو بخش تشکیلشدهاند: الف)هسته ب) روکش یا غلاف هسته: بخش اصلی طناب است و به دلیل ساختار خود مسئول کششپذیری (Dynamism) طناب است. روکش یا غلاف: به دور هسته بافتهشده و آن را از خراش و دیگر عوامل خارجی محفوظ نگاه میدارد.
طنابها باید مورد تائید اتحادیه جهانی انجمنهای کوهنوردی UIAA قرار گیرند. البته توصیه میشود از طنابهایی استفاده شود که دارای استاندارد اتحادیه اروپا CE نیز باشند. طنابهای کوهنوردی در قطرهای مختلف (3، 5، 7، 8/5، 9، 10/5، 11 میلیمتر) ساخته میشوند. در کوهنوردی طنابهای با قطرهای مختلف کاربرد خاص و متفاوتی
طناب انفرادی؛ طناب شخصی استاتیکی است که هر کوهنورد (و طبیعتگردی) باید در کوله خود داشته باشد. قطر این طناب بین ۶ تا ۹ میلیمتر و طول آن بین ۶ تا ۷ متر است. این طناب در مواقع مختلف کاربردهای فراوانی دارد؛ ازجمله: درست کردن صندلی اضطراری فرود و صعود، حمل مجروح و تیرول: (طنابی که بین دونقطه مرتفع، افقی و یا شیبدار بستهشده و جهت حمل و انتقال بار و یا افراد از آن استفاده میشود) و....
نکات ایمنی: ۱. طناب را داخل یک کیسه دربسته پارچهای (پارچهای که هوا از منافذ آن عبور کند) قرار دهید؛ نگهداری این کیسه در جای خشک توصیه میشود. ۲.هیچگاه طناب روی لبه تیز سنگ و خاک کشیده نشود. ۳. عدم شستوشوی طناب با مواد شیمیایی. در صورت آلوده شدن آن به مواد روغنی آلاینده و در صورت نیاز به شستوشو فقط با آب سرد آن را بشویید و در مجاورت باد، در سایه و دور از حرارت مستقیم قرار دهید تا کاملاً خشک شود. اگر محلول شستوشوی اختصاصی طناب که کارخانه سازنده توصیه نموده است موجود باشد از آن استفاده نمایید. ۴. طناب شسته شده را بهدوراز تابش مستقیم آفتاب و منابع حرارتی دیگر پهن کنید تا جریان هوا آن را خشک نماید. ۵. تعداد شوکهایی که یک طناب میتواند تحمل کند محدود است، بنابراین از کارهایی که شوکهای متوالی به طناب وارد میسازد ( مانند بکسل ماشین، طنابکشی و …) با طناب کوهنوردی خودداری نمایید! ۶. طناب خود را به کسی قرض ندهید و از طناب دیگران که نمیدانید چه بلاها و شوکهایی را تحمل کرده است در صعودهای جدی استفاده ننمایید! ۷. برای طناب خود یک دفترچه درست کنید و کارهایی که با آن انجام دادهاید را در دفترچه یادداشت کنید.
انجمن پزشکی کوهستان ایران
از آنجایی که وزش بادها از عوامل تشدید کننده سرما و سرمازدگی هستند و با افزایش دما مقدار زیادی از دمای بدن ما (اگر دقت نکنیم) هدر می دهند، می توان گفت دشمن شماره یک کوهنوردان وزش بادها هستند.
عناصری که بر وضعیت هوا تأثیر می گذارند عبارتند از: 1) دما 2) رطوبت 3) دید افقی (مه و غیره) 4) ابرها و وضعیت آسمان 5) نوع و مقدار بارندگی 6) فشار هوا 7) وزش باد و سرمازدگی (کاهش دمای بدن و سرعت و قدرت آن)
دو عنصر ابرها و جهت بادها از همه مهمتر هستند عناصر جوی را نباید جدای از هم بررسی نمود کاملاً با یکدیگر در ارتباط هستند. دمای هوا مهمترین عاملی است که تغییر آن در سایر عناصر تأثیر می گذارد. تغییر وضعیت هوا، تغییر دما باعث تغییر رطوبت و در نتیجه تشکیل مه یا ابر و بارندگی می گردد. اگر بخشی از هوا نسبت به هوای اطراف خود گرمتر شود منبسط و چگالی آن کاهش می یابد و میل به صعود پیدا می کند. و چون هوای سرد اطراف نسبت به هوای گرم شده سنگین تر است و فشار آن نسبت به هوای گرم بیشتر است در چنین شرایطی که فشار در یک نقطه از جو زیاد و در نقطه دیگری کم است جریان هوای به نام باد از نقطه ای که فشار زیاد است به نقطه ای که فشار کم است برقرار می گردد.
انجمن پزشکی کوهستان ایران
1.هرگونه فعالیت صعود قلل مرتفع توسط باشگاههای کوهنوردی پس از اخذ مجوز اداره ورزش و جوانان استان با رعایت آئیننامههای عمومی و تخصصی ثبت باشگاهها مجاز است.
2.حضور سرپرست و مسئول فنی (دارای مدرک مربیگری یا مربی راهنما) و امدادگر در تیمها الزامی است.
3.اخذ بیمه ورزشی، بیمه مسئولیت تیم و... برای اجرای برنامه ضروری بوده و در صورت بروز حادثه کمک حال برگزار کننده خواهد بود.
4.لازم است تمام همراهان حاضر در برنامه، دورههای آموزشی فدراسیون که مکمل برنامهها کوهنوردی یا صعودهای فنی هستند را گذرانده باشند. بدیهی است مسئولیت همراهی نفرات فاقد شرایط مذکور بر عهده سرپرست تیم و مدیر باشگاه است.
5.باشگاهها فعالیتهای فصلی خود را پیش از اجرا در قالب برنامه 6 ماهه به هیات استان خود اعلام نمایند. همچنین اعلام برنامههای خارج از استان از طریق هیات مبدا یا باشگاه برگزارکننده به هیات استان مقصد الزامی است.
6.آگاهی کامل از صحت و سلامت اعضای تیم توسط باشگاه و سرپرست برنامه قبل از اجرا ضروری است.
7.جهت صعود به قلل سایر استانها کسب اطلاعات جامع توسط سرپرست برنامه از محل اجرای برنامه، ظرفیتهای منطقه، امکانات، اطلاعات راهها و مسیر صعود، شرایط جوی، فرهنگی و اجتماعی، شهر مقصد، احترام به ساکنین محلی و اخذ مجوزهای لازم ضروری است.
8.فعالیت گروههای کوهنوردی فاقد مجوز ممنوع بوده و مسئولیت هرگونه صعود و همراهی با ایشان برعهده خود فرد و برگزار کننده میباشد.
9.فعالیتهای آژانسهای گردشگری در ارتفاعات، تنها در صورت داشتن مجوزهای لازم از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با مشارکت باشگاههای کوهنوردی و حضور مربیان کوهنوردی مرتبط با نوع فعالیت، راهنمایان کوهستان (دارای مدرک از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی) و مربی راهنمای این فدراسیون مجاز است.
10.کلیه فعالیتهای صعود به قلل مرتفع با تعداد نفرات بالای 5 نفر به دلیل رعایت اصول زیست محیطی و ایمنی تنها از مسیرهای عادی توصیه میشود. ضروری است در برنامههای عادی حداکثر نفرات 12 نفر با همراهی حداقل 1 مربی کوهنوردی مجرب و برنامههای مشکل و فنی حداکثر 5 نفر با همراهی 1 مربی مجرب با رعایت دیگر الزامات مقرر انجام گردد.
11.صعود افراد کمتجربه به قلل مرتفع مستلزم گذراندن دورهها و کارگاههای آموزشی ثبت شده در آییننامه فعالیت باشگاهها و پس از کسب تجربه لازم بر روی قلل کم ارتفاع (مسیرهای عادی، آسان و یک روزه مجاز) است. بهرهگیری از لوازم و تجهیزات استاندارد و متناسب با برنامه برای کلیه اعضای تیم الزامی بوده، سرپرست تیم مسئول کنترل لوازم و تجهزات نفرات است.
12.استفاده از زمان کافی صعود و بازگشت باید توسط سرپرست برنامهریزی شود.
"رفتار انسانی نیازی به تشویق ندارد این جمله ای ارزشمند از یکی از اخلاق گراترین کوهنوردان تاریخ است. صحبت از پیوتر پوستلینگ است.
بی شک لغت جوانمرد بهترین صفت برای این بزرگ کوهنورد لهستانی می باشد. او در k2، برودپیک و اناپورنا فداکاری اش نسبت به همنوردان و دیگر کوهنوردان اثبات کرد.
در سال 1996 وی جان یک کوه نورد ایتالیایی را در کوهK2 نجات داد.
وی کوه نورد مصدوم ایتالیایی را که بر روی طناب های ثابت مانده بود با کمک رسیچ پاولفسکی به کمپ اصلی بازگرداند.
او پس از امداد رسانی به سمت قله برگشت و پس از صعود و در هنگام ورود به کشورش جایزه صعود جوانمردانه را از کمیته ملی المپیک لهستان دریافت کرد هر چند او معتقد بود رفتار انسانی نیازی به جایزه و تشویق ندارد.
پوستلینگ پس از فتح 12 قله هشت هزاری در صعود به اناپورنا نیز به خاطر برف کوری شرپای همراهش به سمت کمپ به پایین برگشت و از صعودی که تکمیل کننده البوم هشت هزاری هایش بود خودداری کرد . این حرکت نهایت فداکاری و جوانمردی پیوتر را به گوش کوهنوردان جهان رساند.
پیوتر بعدا در مورد این کارش اینچنین گفت : "ما می توانستیم وی را تنها گذاشته و قله را صعود کنیم اما پس از آن هیچگاه نمی توانستیم از شرم خود را در آینه نگاه کنیم."
پیوتر سال بعد با صعود برودپیک به کار خود در هیمالیا پایان داد ولی حکایت جوانمردی های او اعتلابخش راه تمام کوهنوردان جهان خواهد بود. درود بر کوهنوردان اینچنینی که انسانیت را تا سر قله ها کشاندند.
انجمن پزشکی کوهستان ایران
به مجموعه آسیبهایی که به پوست (و بافتهای عمقی تر) در معرض سرما وارد میشود گفته میشود.
علائم: اولین علامت: احساس سرما و سفتی در محل مثلا انگشتان است، سپس احساس سوزن سوزن شدن و بیحسی و سوزش ایجاد میشود و با گرم کردن موضع احساس درد و شوک الکتریکی و یا ضربان ایجاد می شود.
درجات سرمازدگی:
در سرمازدگی درجه یک پوست محل در ابتدا سفید و بیحس میشود. گاهی پوست قرمز میشود. بتدریج پوست سفت میشود. این نوع از سرمازدگی در صورتی که زود درمان شود بطور کامل بهبود میابد(ویرایش: البته اثرات ماندگاری تا مدتها می گذارد).
در سرمازدگی درجه دو پوست قرمز و یا آبی(کبود) میشود. پوست یخ زده و سفت شده و بتدریج متورم میگردد. پوست تاول میزند.
در سرمازدگی درجه سه پوست سفید یا آبی و سفت میشود. تاول ایجاد شده و خونی(گاه شفاف) میشود. (بافت پس از مدتی نکروز و سیاه می شود).
در سرمازدگی درجه چهار پوست ابتدا قرمز(کبود) و سپس(به مرور زمان) سیاه میشود. (در این نوع سرمازدگی معمولا بخش های وسیعی یک اندام گرفتار می شود).
درمان سرمازدگی:
-به پناهگاه بروید -لباس های خیس را خارج کرده و لباس خشک بپوشید -محل سرمازده را مالش ندهید چون آسیب بافتی را بیشتر میکند -محل سرمازده را در یک حوله ضخیم بپیچید -روی پای سرمازده راه نروید - درمان تکمیلی سرمازدگی گرم کردن محل آسیب در اولین فرصت است. این گرم کردن با گذاشتن اندام سرمازده در آب گرم 40 درجه به مدت سی دقیقه انجام میشود. آب گرم باید حاوی یک ماده ضد عفونی ملایم باشد.
پیشگیری از سرمازدگی:
مهمترین اقدام در پیشگیری از سرمازدگی خروج از محل سرد است. اگر در مجاورت سرمای شدید قرار گرفته اید مطمئن شوید که لباس گرمی پوشیده اید. دستکش های دو انگشتی بهتر از دستکش های چند انگشتی هستند. در مجاورت باد باید سر و صورت و گردن خود را بپوشانید. لباس ضد آب(خارج کننده رطوبت) بپوشید و سعی کنید بدن خود را خشک نگه دارید. بهترین لباس ها آنهایی هستند که چند لایه هستند. لایه های متعدد لباس هوا را که عایق خوبی است در بین خود محبوس کرده و جلوی از دست رفتن حرارت بدن و نفوذ سرما را میگیرند. چکمه ها هم باید گرم باشند.
نکته مهم: بدن در هوای سرد نیاز به کالری و آب بیشتری دارد. در ارتفاعات بالا حرارت زیادی از بدن با تنفس از دست میرود پس باید فعالیت های بدنی طوری تنظیم شوند تا تعداد تنفس خیلی بالا نرود. نکته دیگر: در کوهنوردان استفاده از اکسیژن برای تنفس میتواند احتمال سرمازدگی را کاهش دهد.
نکته: جهت کنترل درد ناشی از سرمازدگی از ایبوپروفن 400 استفاده کنید.
انجمن پزشکی کوهستان ایران
معمولا کوهنوردانی که در فصول سرد و زمانی که برف و یخ ارتفاعات را پوشانده است ، به کوهستان رفته و از صخرههای ناهموار صعود میکنند، با خطرات بسیاری مواجه میشوند. اما یکی از مشکلات شایع میان کوهنوردان که به قول معروف گرما و سرما هم نمیشناسد ، سردرد است که اغلب موجب ناراحتی کوهنوردان و ایجاد محدودیتهایی برای آنها میشود .
در ارتفاعات هوا رقیقتر است و در نتیجه میزان اکسیژن هوایی که استنشاق میشود و به عبارتی ، اکسیژن موجود در خون به میزان قابل توجهی کمتر است . اگر سطح اکسیژن موجود در خون کاهش یابد ، میزان جریان خونی که وارد مغز میشود، افزایش مییابد .
با افزایش شدت جریان ورودی به مغز عروق خونی متورم میشوند و بافت مغز، پوسته نفوذپذیری که مغز را احاطه کرده است، تحت فشار قرار میدهد و این تغییرات موجب سردرد میشود . اما ممکن است همه کوهنوردان یا افرادی که به ارتفاعات صعود میکنند ، با چنین تغییراتی مواجه نشوند چراکه در چنین شرایطی با کاهش میزان اکسیژن در هوایی که تنفس میشود ، شدت تنفس نیز در واکنش به این تغییرات تا حد زیادی افزایش پیدا میکند . به این ترتیب میزان دیاکسید کربنی که از طریق بازدم از بدن خارج میشود ، افزایش پیدا میکند .
بدن کوهنوردان در واکنش به افزایش شدت تنفس ، جریان خون ورودی به مغز را کاهش میدهد. به این ترتیب میتوان گفت میزان حساسیت یا به عبارتی آسیبپذیری افراد در برابر سردرد ناشی از صعود به ارتفاعات و شدت سر درد در افراد مختلف تا حد زیادی به افزایش یا کاهش شدت جریان ورودی به مغز بستگی دارد .
چنانچه شدت جریان خونی که وارد مغز میشود ، افزایش پیدا کند ، فرد دچار سردرد میشود و هر چه شدت این تغییرات بیشتر باشد ، شدت سردردی که فرد در نتیجه صعود به ارتفاعات با آن مواجه شده است، به مراتب بیشتر خواهد بود .
در ارتفاعات بیش از 3 هزار متر ( 10 هزار پا ) فرد با تغییرات ناآشنایی با عنوان تورم مغزی ناشی از صعود به ارتفاعات (HACE) مواجه میشود. بر اثر این تغییرات بخشهای مختلف مغز، از آب اشباع میشود .
برخلاف سردرد ناشی از صعود به ارتفاعات که معمولا بیش از 90 درصد کوهنوردانی که به ارتفاعات بیش از 3000 متری صعود کرده اند ، باید با آن دست و پنجه نرم کنند، تورم مغزی بر اثر صعود به ارتفاع اختلال نادری است که تنها در صد کمی از کوهنوردان ، آن را تجربه کردهاند .
این اختلال معمولا با پیامدهایی مانند ایجاد اختلال در عملکرد مغز ، توهم و احساس گیجی همراه است و در شرایطی که کوهنورد پس از مواجه شدن با چنین شرایطی بلافاصله به ارتفاعات پایین تر انتقال داده نشود ، میتواند موجب مرگ شود.
انجمن پزشکی کوهستان ایران