هیات کوهنوردی رفسنجان

عوامل ریزش بهمن غیرطبیعی
بعد از بارش برف در کوهستان عوامل گوناگون در پدید آمدن بهمن نقش دارند که هر کدام از آن‌ها به تنهایی خطرناک می‌باشند و یا تکمیل کننده‌‌ی عامل دیگر هستند.

2⃣ بستر مناسب
معمولا‌ً دامنه‌های یک‌دست و یا دهلیزها و یال‌هایی که منتهی به شیب تند می‌شوند، بستر مناسب ریزش بهمن هستند و عوارض طبیعی مانند صخره‌ها و درختان مکان‌های ترمز و نگهدارنده‌ی بهمن می‌باشند. همچنین سطح یخ‌زده روی برف قدیمی که امکان چسبندگی برف جدید را به خود نمی‌دهد بستر مناسب رانش برف جدید می‌باشد.

3⃣ بارش باران و یا برف تازه
بارش برف تازه روی برف قدیمی، چنانچه سطح بستر، توانانیی بیش از حد برف را نداشته باشد رانش بهمن آغاز می‌شود
حال اگر چند لایه برف وجود داشته باشد و بارش باران آغاز شود، قطره‌های آب در دانه‌هی برف نفوذ کرده و باعث سنگین شدن جرم حجمی برف شده و همین باعث حرکت لایه‌های مختلف برف می‌شود. البته این را باید بدانیم که سرعت نفوذ آب در برف گرم شدیدتر از برف سرد می‌باشد.


4⃣ تابش نور خورشید
گرمای نور خورشید عامل بسیار مهمی است. مثلاً در یک زمان باعث استحکام برف و در یک زمان عامل ریزش بهمن است. لذا دانستن هر نکته ضروری است.
مثال: اگر در یک دوره‌ی بارش در دمای صفر تا منحای 5 درجه، حدود یک متر بارش برف تازه داشته باشیم، بعد از یک روز آفتابی گرم حجم برف به نصف کاهش می‌یابد و باعث تراکم و جسبندگی کریستال‌های برف می‌شود و با سرمای شب استحکام را به وجود می‌آورد. اما در نقاطی از کوه که دامنه کوه و یال‌ها به شکل محدب هستند، برف بر اثر گرما به شکل لاستیکی شدن و کش آمدن درمی‌آید و گاهی نیز باعث پاره شدن سطح برف در خط افق می‌شود و حرکت بهمن را تسریع می‌کند.
در فصل بهار نیز به علت دمای بالای نور خورشید باعث ذوب شدن برف و رانش بهمن بهاره (بهمن مرطوب) می‌شود.
حال با دانستن زاویه تابش با خط افق و شیب کوه می‌توان فهمید در کدام قسمت کوه انرژی گرمایی بیش‌تری جذب و کدام قسمت انرژی گرمایی کم‌تری جذب می‌کند و زمان استحکام آن طولانی‌تر می‌شود.


5⃣ درجه حرارت
درجه حرارت برف بعد از بارش بسیار مهم می‌باشد. برای مثال اگر بعد از بارش یک روز آفتابی گرم داشته باشیم و بعد شبی سرد و پرستاره بعد از 24 ساعت حتماً‌یک کوه ایمن را خواهیم داشت. چون حجم برف کم شده و رطوبت برف باعث یخ‌زدگی در طول شب شده و همین باعث استحکام برف می‌گردد. اما اگر بعد از بارش هوایی سرد داشته باشیم، سطح برف یخ‌زده می‌شود و همین امر مانع تراکم برف می‌گردد و با برش خوردن این لایه حرکت بهمن آغاز می‌شود.


6⃣ تغییر دمای ناگهانی
یکی از عوامل بسیار مهم ریزش بهمن تغییر دمای ناگهانی می‌باشد و این به وسیله ابر بوجود می‌آید. به این صورت که اشعه‌ی نور خورشید پس از برخورد با سطح برف به سمت بالا انعکاس پیدا می‌کند و پس از برخورد به ابر دوباره به برف منعکس می‌گردد و تکرار این عمل باعث گرم شدن بیش از حد سطح برف می‌شود و در شب هم زمانی که برف می‌خواهد انرژی گرمایی خود را از دست بدهد ابر مانند یک روکش مانع این کار می‌شود و همه‌ی این موارد کوه ناامن را به وجود می‌آورد.


7⃣ لایه‌های برف
همیشه لایه‌ی رویی بهمن را تشکیل نمی‌دهد. گاهی اوقات لایه‌های زیرین باعث حرکت لایه‌های رویی می‌شود. بدین صورت که در یک بستر مناسب چند لایه برف انباشته شده و یک گروه اسکی باز یا کوه‌نورد باعث شکستن پروفیل‌های برف می‌شوند و این امر باعث ناپایداری و ریزش بهمن می‌گردد و یا حجم زیاد بارش در مقاطع مختلف باعث سنگین شدن بیش از توانایی بستر شده و لایه زیرین تحمل نگهداری لایه‌های بالایی را ندارد و همین باعث رانش می‌شود.

‌منبع: جزوه‌ی بهمن شناسی