Щ�ЫЊШ�ШЄ Ъ�ЩЂЩ�Щ�ЩЂШ�ШЇЫЊ Ш�ЩЃШіЩ�Ш�Ш�Щ�

در بسیاری از جنگل‌های ایران، احتمال گزیدگی توسط مارها یا حمله مارهای وحشی وجود دارد. باید به این نکته توجه داشت که اکثر مارها بی‌خطر هستند و 80 درصد از مارهای پرخطر نیز تا زمانی که در معرض شکار قرار نگیرند، حمله نمی‌کنند.

در صورت گزیده شدن توسط مارهای مرجانی با خطوط زرد و نارنجی، زهر باید سریع از قسمت گزیده شده خارج و آب زیادی نوشیده شود. استفاده از یخ برای پانسمان این زهر توصیه نمی‌شود. شناسایی ظاهر مار و توضیح آن به متخصص برای درمان سریع‌تر بیماری مؤثر خواهد بود.

بهترین روش برای پیشگیری از گزیدگی توسط مارها، در صورت رویارویی با این خزنده، بی‌حرکت بودن یا در صورت لزوم آرام و بدون سروصدا حرکت به طرف عقب است. در دشت‌ها و جنگل‌های نواحی دریای خزر و آذربایجان، گونه‌های مختلفی از مارهای سمی و غیرسمی یافت می‌شوند. در میان این گونه‌ها، مارهایی مانند مار زنجانی، افعی قفقازی، کبرا یا کفچه مار (بزرگترین مار خاورمیانه)، گرگ مار، مار آتشی و مار آبی در مناطق شمالی ایران و جنگل‌های نواحی البرز، آذربایجان و زاگرس پراکنده هستند.

 نواحی جنوبی نیز زیستگاه مناسبی برای خزندگانی مانند افعی دماوندی، مار گورخری، مار کوتوله و خاکی، افعی آذربایجانی محسوب می‌شوند. شناخت مارهای سمی از شکل ظاهری آنها امکانپذیر است.

تمام مارهای سمی دارای فنگ یا نیش دندان لوله‌ای شکل و متصل به غده سمی هستند. دم مارهای سمی کوتاه و در مقایسه با مارهای غیرسمی کندتر حرکت می‌کنند. ناحیه سر اکثر مارهای سمی مثلثی شکل است و در بعضی از این انواع مار، حفره‌ای میان چشم و بینی قرار دارد که به راحتی قابل تشخیص است. گرزه مار یا افعی، مار دریایی، کفچه مار یا کبری از مارهای سمی با مردمک چشم بیضی شکل هستند که سم آنها خطرناک بوده و عوارض عصبی مانند از دست دادن توانایی تکلم، سرگیجه و در نهایت خفگی و فلج دستگاه تنفسی را به دنبال دارد. باید توجه داشت در محل گزیدگی مارهای سمی، اثر نیش به صورت دو حفره کوچک دایره مانند مشخص است در صورتی که این اثر هنگام گزیدگی توسط مارهای غیرسمی، هلالی شکل است.

 انجمن پزشکی کوهستان ایران

آفتاب سوختگي هاي مكرر يكي از مشكلات عمده مراجعين به درمانگاههاي پوست است كه در صورت تداوم، منجر به عوارضي مانند پيري پوست، تومورهاي خوش خيم و بدخيم مي گردد.
يكي از بهترين راههاي پيش گيري از آفتاب سوختگي و عوارض آن، استفاده از فرآورده هاي ضد آفتاب است.

با توجه به اين كه اين فرآورده ها با (SPF) Sun Protection Factor هاي مختلف به بازارهاي دارويي عرضه شده و توصيه هاي متفاوتي راجع به استفاده از ضدآفتابها با SPF هاي مختلف از نظر تاثير در پيش گيري و بروز عوارض وجود دارد، پلنگچال، اين تحقيق به منظور مقايسه اثر كرمهاي ضدآفتابهاي داراي SPF=30 با SPF=100 در پيش گيري از آفتاب سوختگي بر روي #كوهنوردان در دامنه جنوبي كوه توچال تهران (ولنجك) در مهرماه سال 1380 انجام شد.

مواد و روش ها:
مطالعه به روش كارآزمايي باليني از نوع همسان شده روي تعداد76 نفر شامل 152 نمونه انجام گرفت.
يك طرف از صورت هر كوهنورد برحسب تصادف به گروه مورد و طرف ديگر به عنوان شاهد انتخاب گرديد.
به ميزان 0.3 ميلي ليتر از كرم ضدآفتاب آلفايووي با SPF=30 به طرف مورد و همين مقدار از كرم ضدآفتاب فتودرم SPF=100 به طرف شاهد ماليده شد.
اين عمل 2.5 ساعت بعد نيز تكرار شد.

#كوهنوردان مجموعا 5 ساعت در معرض آفتاب در فضاي باز كوهستان قرار داشتند.

ارزيابي بعد از اين زمان از نظر اريتم حاصل از آفتاب سوختگي با معاينه و از نظر سوزش، خارش و ميزان رضايت با مصاحبه انجام شد.

نتايج با آماره هاي Mc Nemar's و كاي دو مورد قضاوت قرار گرفت.

يافته ها:
كوهنوردان مورد مطالعه شامل 30 مرد و 36 زن با ميانگين سني 3.5±21.8 سال بودند.
در معاينه هر دو كرم ضدآفتاب در پيش گيري از سوختگي موثر بودند كه اين ميزان با ضدآفتاب SPF=30،88 .2% و با ضدآفتابSPF=100 ،82 .9% بود(p<0.0005) .
اريتم حاصل از آفتاب سوختگي در گروه استفاده كننده از ضدآفتاب باSPF=30 ،11.8% و درSPF=100 ،17.1% بود.

ادامه مطلب...

1. با رعایت اصول ایمنی ابتدا بیمار را از تماس بیشتر با سرما نظیر با دو تماس با سنگ، یخ و برف باز دارید.
2. سپس ارزیابی اولیه مصدوم و انجام مراحل ABC (کنترل راه هوایی، تنفس، ضربان قلب) و دیگر کمک های اولیه ی ضروری در صورت لزوم.

3. بیمار را در یک پوشش محافظ بپیچید بطوری که سر و گردن را بپوشاند. نباید دست ها و بازو های مصدوم در تماس با بدنش باشد. زیرا این کار باعث می شود حرارت بدن مصدوم به خارج منتقل شود.
4. انتقال مصدوم به مکان گرم و خشک و دور از باد و ترجیحاً سربسته (مانند پناهگاه، چادر، غار برفی، …)

5. خارج کردن لباس های مرطوب، خیس یا تنگ مصدوم و در صورت امکان پوشاندن لباس خشک به مصدوم و قرار دادن وی در داخل کیسه خواب یا انداختن پتوی گرم و خشک بر روی او.
6. هیچگاه بدن مصدوم را با مالش گرم نکنید و او را نیز تشویق به انجام فعالیت های بدنی و راه رفتن نکنید.

7. بدلیل کاهش درجه حرارت بدن و بروز اختلال در سیستم الکتریکی قلب، هر ضربه ی ناگهانی ممکن است منجر به بی نظمی های بسیار شدید و کشنده در ضربان قلب فرد گردد. بنابراین حتی برای خارج کردن لباس های مصدوم ابتدا آن ها را قیچی و سپس از بدن مصدوم خارج کنید.
8. در صورتی که فرد هوشیار است و دچار تهوع و استفراغ شدید نیست می توانید، نوشیدنی و غذای گرم به وی بدهید.

9. مصدوم را از نظر یخ زدگی و سرمازدگی موضعی معاینه کنید و در صورت لزوم به درمان آن بپردازید ولی اولویت ابتدا با سرمازدگی عمومی مصدوم است.
10. نباید به مصدوم بیهوش نوشیدنی بدهید.

11. نباید دست یا پای مصدوم را ماساژ دهید یا مصدوم را تشویق کنید که ورزش کند.

نکته: برای کنترل نبض مصدوم مبتلا به هیپوترمی باید حدود 30 تا 45 ثانیه صبر کنید.
مهم: حتی در صورت فقدان هوشیاری و دیگر علائم حیاتی مثل تنفس و نبض نباید فرد را مرده قلمداد کرد.

انجمن پزشکی کوهستان ایران