هیات کوهنوردی رفسنجان

به طور کلی دو نوع خستگی وجود دارد

۱ خستگی هوازی
۲ خستگی غیر هوازی .

خستگی هوازی: نوعی از خستگی است که در اثر فعالیت های هوازی به وجود می آید و علل آن به شرح زیر است :

کم شدن سطح گلوکز خون در اثر فعالیت که در نتیجه کمبود گلیکوژن جگر و عضله است .

کم شدن آب بدن به علت بالا رفتن سطح متابولیسم و عمل تعریق

کم شدن نمک بدن

افزایش حرارت بدن

عدم توازن بین یونهای سدیم و پتاسیم
و بالاخره کاهش بازده قلب به علت افزایش نیاز اندام ها , که در هر ضربه قادر نیست خون کافی به اندامهای بدن برساند , نمونه خستگی هوازی را می توان در دوهای ماراتن و ۰۰۰/۱۰ متر مشاهده نمود.

خستگی غیر هوازی : نوعی دیگر از خستگی است که در اثر فعالیت های غیر هوازی به وجود می آید . علل آن عبارتند از :

کمبود اکسیژن

زیاد شدن حالت اسیدی خون که در اثر بالا رفتن مقدار اسید لاکتیک می باشد . این اسیدی شدن خون سبب بوجود آوردن اختلالاتی در امر انقباض عضلانی میگردد , بدین ترتیب ماده ای را که در انتهای سیناپس های عصبی ترشح می شود ( اسیتل کولین ) , تحت تاثیر قرار می دهد و چون این ماده در عمل انقباض نقش مهمی دارد کارش مختل گشته , انقباض خوبی انجام نمیگیرد .

کمبود مواد قندی و کاهش آن در اثر فعالیت و ندادن استراحت های حساب شده در جهت ترمیم ATP PC از دست رفته در فعالیت های شدید و کوتاه مدت . نمونه خستگی غیر هوازی را میتوان در کیک بوکسینگ به خوبی مشاهده کرد .
در مورد علائم ظاهری خستگی باید گفت که کبود شدن پوست بدن , افزایش حرارت , احساس درد , کوفتگی و تشنگی از علائم مشخصه خستگی است .

تمرینات هوازی در بین استراحت ها
به منظور از بین بردن اسید لاکتیک در ورزش های غیر هوازی ( مثل کیک بوکسینگ) که میزان تولید اسید لاکتیک در آن زیاد می باشد , فعالیت های هوازی با شدت کم حائز اهمیت هستند تا بدین ترتیب اسید لاکتیک را بعنوان منبع انرژی سوزانده , از بین ببریم .
: دادن آب و مواد قندی در بین نیمه های بازی و در فواصل مسابقات و تمرینات .
نگه داشتن حالت پایدار در تمرینات و ساختن حالت پایداری جدیتر .

بعد از ۲ تا ۳ دقیقه فعالیت ورزشی بدن از نظر فیزیولوژی به مرحله ای می رسد که به آن حالت پایدار می گویند . در این وضعیت , تعداد ضربان قلب و تنفس به حد ثابتی می رسد , بدن از نظر مصرف اکسیژن هیچگونه کمبودی ندارد و مقدار اسید لاکتیک و فشار خون نیز به یک حد ثابت میرسد . انرژی لازم برای فعالیت ورزشی در حالت پایدار بوسیله عضلات مخطط تامین می شود .

: حال اگر ورزشکاران سعی کنند که در تمرینات حالت پایدار را حفظ نمایند , خستگی دیر تر حاصل می شود . اگر فرض کنیم که در حالت پایدار ضربان فردی برابر ۱۴۲ باشد , بعد از مدتی تمرین فرد قادر خواهد بود با ضربان ۱۴۸ حالت پایدار بدنش را حفظ نماید . نتیجتا کیفیت کار ورزشکار بیشتر خواهد شد و ورزشکار با وضعیت پایدار جدیدتر کار خود را ادامه خواهد داد . باید توجه داشت که در حالت پایدار , بدهی اکسیژن کماکان موجود می باشد ولی مقداران ناچیزاست

محتویات اصلی نوشیدنی ورزشی،مایعات مناسب برای نوشیدن،ترکیبات نوشیدنی ورزشی مناسب کوهنوردان، مضرات مصرف الکل.

دهیدراتاسیون یا کم آبی چیست؟

عرق کردن یکی از راه هایی است که بدن می تواند دمای درونی خود را در دمای 37 درجه سانتی گراد حفظ نماید. تعریق سبب از دست رفتن آب و الکترولیت های بدن (املاحی نظیر کلرید سدیم، منیزیم، کلسیم و پتاسیم) می شود و اگر این اتفاق کنترل نشود منجر به کم آبی و در شرایط بحرانی، اختلال در گردش خون و حمله قلبی می گردد. به وضعیتی که بدن حجم اساسی آب را از دست داده و عطش به همراه نمود های جسمی کم آبی از جمله سرگیجه، سردرد، حالت تهوع، ضعف، توهم، هذیان گویی و... بروز می یابد، کم آبی اطلاق می شود که تهدید کننده جان کوهنورد است.

محتویات اصلی نوشیدنی ورزشی

آب:

بدون شک مهم‌ترین جزء و بالاترین درصد را در یک نوشیدنی ورزشی را دارا می‌باشد. در واقع آب علاوه بر بازسازی ذخایر آب از دست رفته، بستری مناسب را جهت افزودن سایر ترکیبات، نظیر کربوهیدرات و املاح مهیا می‌نماید. لیکن نباید فراموش کرد که آب به کار رفته در نوشیدنی ورزشی می‌بایست، از نظر املاح و مواد معدنی آن (سختی آب) در حد مطلوبی باشد، زیرا در صورت وجود املاح زیاده از حد در یک نوشیدنی ورزشی، ممکن است تعادل املاح در بدن به هم خورده و عملکرد عضلات دچار آسیب شود.

تصورات غلط در مورد نوشیدن آب:

نوشیدن آب هنگام فعالیت سبب نفخ، تحریک تشنگی و نوشیدن بیشتر می شود.

آب باید خالص وبدون کربوهیدرات و الکترولیت باشد.

محاسبه میزان نیاز بدن هر فرد به آب:

هنگام انجام فعالیت های بدنی دراز مدت باید به میزان کافی از مایعات مصرف کرد بطوریکه میزان کاهش وزن بیشتر از 2 درصد قبل تمرین و برنامه کوهنوردی نباشد. برای رسیدن به این هدف باید به طریقه زیر عمل کرد:

وزن خالص خود را بلافاصله قبل و بعد از چند جلسه تمرین به همراه مسافت پیموده شده، نوع پوشش و شرایط آب و هوایی را ثبت نمایید.

بعد از چند هفته به میزان عرق کردن و الگوی از دست دادن آب بدن خود پی خواهید برد.

وقتی به الگوی تعریق خود در شرایط مختلف پی بردید می توانید راهبرد مصرف نوشیدنی را برای خود در شرایط مختلف طراحی نمایید.

اکسید دوزنگ، اکسید روی یا Zinc Oxide، به دلیل ویژگی‌های خاص خود از جمله موادی است که به عقیده برخی متخصصان قسمتی از وسایل و ضروریات همراه یک کوه‌نورد و طبیعت‌گرد است.

بویژه اینکه اینگونه ورزشکاران به دلیل ماهیت فعالیت خود در معرض تابش مستقیم نور خورشید و نیز دمای محیط قرار دارند.

یکی از مهمترین فواید استفاده از این پماد، حفاظت از پوست کوه‌نوردان در مقابل آفتاب سوختگی و نیز اشعه ماوراء‌بنفش خورشید می‌باشد. دلیل این موضوع این است که اکسید روی در مقابل اشعه و نور خورشید خاصیت بازتابی دارد.

خاصیت ضد التهابی اکسید روی، این ماده را بعنوان گزینه مناسبی برای مقابله و درمان هرگونه خارش، سوزش و التهاب پوست مطرح می‌کند.

از آنجایی که پوست بعنوان بزرگترین و وسیع‌ترین بافت بدن در معرض حملات دائم انواع باکتری‌ها قرار دارد، استفاده از اکسید روی می‌تواند ضامن سلامتی پوست در برابر این باکتری‌ها باشد.

فرایند التیام و بهبود پوست‌های آسیب‌دیده، از جمله عرق‌سوز شدن، سوختگی، آفتاب سوختگی و امثال آن، فرایندی پیچیده است. یکی از مراحل این فرایند تولید ماده بنام کلاژن برای بهبود و التیام پوست است که تحقیقات بیانگر آن است که اکسید روی می‌تواند فرایند تولید کلاژن را شبیه‌سازی کند.

از آنجایی که قرار گرفتن در معرض مستقیم عوامل محیطی همچون نور مستقیم و شدید خورشید می‌تواند موجب ایجاد چروک و نیز پیر شدن زودرس پوست شود، اکسید روی قادر به کُند کردن و به تعویق انداختن سرعت این فرایند می‌شود.

درنتیجه استفاده از اکسید روی مانع از تشکیل چین و چروک‌ها، لکه‌های پوستی و همچنین افزایش خاصیت کشسانی و ارتجاع‌پذیری پوست شما می‌شود.
ترجمه: پویا سلیمانی

انجمن پزشکی کوهستان ایران