خواب‌آلودگی در ارتفاع یکی از علائم و نشانه های مهم و خطرناک در ورزش کوهنوردی است.
عوامل مختلفی می تواند باعث بروز خواب آلودگی در هنگام کوهنوردی باشد که بعضا می تواند علامت خطری جدی و هشدار دهنده باشد. علامتی که گاها خود کوهنورد به آن بی توجه بوده و آگاهی به وضعیت خطرناک خود ندارد و به مرور زمان به مرحله خطرناکی از عدم آگاهی به زمان ومکان می رسد.
این وضعیت پیش از اینکه برای خود کوهنورد جلب توجه کند می تواند هشداری جدی برای سایر همنوردان باشد و شرایط را لحظه به لحظه بحرانی تر شود.
شاید بارها در طی صعود به ارتفاعات چه بصورت انفرادی وچه به صورت گروهی، خود یا همنوردتان دچار چنین حالتی شده اید که می تواند شرایط را تا مرحله خطرناک یا اصطلاحا "خواب مرگ" پیش ببرد.
توجه به علل بروز خواب آلودگی در کوهنوردی می تواند از بروز حادثه یا فاجعه ای جدی جلوگیری کند. این امر باید بیشر متوجه سرپرست یا پزشک تیم باشد. شرایط صعود خصوصا در ساعات متوالی صعود در یک روز و در نزدیکی #قله می تواند پیش زمینه فاجعه ای غیر قابل جبران و تا حد مرگ باشد.
۱.مسمویت گوارشی
۲.مسمویت تماسی
۳.مسمومیت تزریفی
۴مسمویت تنفسی
۱. مسمومیت گوارشی
وقتي ماده سمي از راه دهان وارد بدن مي شود با توجه به قدرت و نوع سم مصرف شده ، بعد از مدتي شروع به ايجاد علائم و نشانه هايي در شخص مي كند كه اين علائم با توجه به نوع سم ، نسبت سم مصرفي به جثه شخص و طول مدتي كه سم خورده شده متغير است. در محيط ما مواد بسياري وجود دارند كه مي توانند موجب مسموميت از راه گوارشي گردند ، اين مواد به پنج دسته قابل تقسيم مي باشند و عبارتند از :
الف) مسموميت غذائي
ب) مواد شيميايي سوزاننده
ج) داروها
د) مواد نفتي
ه ) گياهان سمي
در دنیای امروز تولید کنندگان معتبر دنیا برای راحتی هر چه بیشتر کوهنوردان اقدام به تهیه کالاهای گوناگونی از نظر انععطاف - وزن - میزان تنفس کفش و ... نموده اند که به نسبت نوع برنامه کوهنوردان شرایط جوی - سختی زمین - ارتفاع و ... مورد استفاده قرار میگیرند .
۱- کوهنوردی در ارتفاعات بلند ( high altitude ) : این نوع کفش ها به نسبت برنامه شما و ارتفاع مورد نظر شمما انواع مختلفی دارد که از کوهنوردی زمستانی و زمینهای پوشیده از یخ و برف تا کوهنوردی هیمالیایی را پاسخگو میباشد .
۲- کوهنوردی فنی ( tech mountain ) : مناسب صعود بر یخ و برف . شن اسکی و مسیر های آهن کوب .
۳- بک پکینگ ( back packing ) : کوهنوردی در جایی که یک کوله پشتی معمولی یا سنگین به پشت دارید و مناسب برای مسیر های پاکوب صخره ای و مسیر های آهن کوب - مسیر های برفی و شن اسکی های سبک .
۴ - ترکینگ ( trekking ) : این کفش ها ظریفتر و سبکتر از کفش های بک پکینگ است و مناسب برای مسیر های پاکوب صخره ای - مسیر های جنگلی و کوهستانی است .
۵ - های کینگ ( hi king ) : غالبا با قابلیت تنفس بیشتر و مناسب برای مسیر های جنگلی و کوهستانی ویاپیاده روی های طولانی در طبیعت و پیاده روی های روزمره میباشد .
۶ - مولتی اسپرت و رانینگ : کفش های بدون ساقی که برای مسیر هایی مثل دامنه کوهها - تپه ها و علفزار ها و یا دویدن در طبیعت و پیاده روی ها ی روز مره مصرف میشود .
چنانچه يك روش كوه پيمايي بسيار مهم را خواسته باشيم تعيين كنيم كه بر اساس آن سرعت راه پيما تنظيم و انرژي ذخيره و به طور متعادل مصرف گردد آن روش قدم برداشتن توأم با استراحت مي باشد.
راه پيمايي در كوهستان همراه با صرف انرژي زياد است لذا پا و ششها احتياج به يك زمان كوتاه استراحت در خلال حركت پيدا مي كنند.
در قدم آهسته همان طور كه در هر گام يك لحظه و مكث وجود دارد، تعداد تنفس مي بايد با اين جريان تطبيق داده شود.پلنگچال
به طور مثال در شرايط معمولي هر سه يا چهار گام يك عمل دم و هر سه يا چهار گام ديگر با عمل بازدم هماهنگ مي گردد، گامها سريعتر از ريه هاي شخص عمل مي كند و در واقع گامها بايد در مكث بوجود آمده استراحت كنند لكن در ارتفاعاتي كه هوا رقيق است ريه ها احتياج به مكث دارند و در ازاء هر دو، سه، يا پنج نفس يك قدم برداشته مي شود.
در ارتفاعات بالا كوه نوردان مي بايد آگاهانه نفس عميق و سريع و پشت سر هم بكشند در ارتفاعات پايين عضله هاي پا هستند كه احتياج به زمان بيشتري جهت كسب انرژي دارند. يك عامل مهم در راه پيمايي توأم با استراحت، هماهنگي فكري و روحي مي باشد. وقتي كه قله همانطور دور و غيرقابل دسترس به نظر مي رسد.
شخص مي بايد به اين روش اعتماد نمايد كه مسافتهاي باقي مانده را به كندي ولي پيوسته پشت سر بگذارد.
در اين نوع حركت گامها مي بايد آهسته تر از مواقع معمولي برداشته شود، به نحوي كه نفس كشيدن مانع صحبت كردن نشود.
