هیات کوهنوردی رفسنجان

دمای استاندارد، “دمای واقعی” و
“دمای سرمایش باد” چیست؟
همه ما قبل از اجرای برنامه کوهنوردی آب و هوای منطقه را از طریق سایت های معتبر چک می کنیم. در بررسی آب و هوای منطقه یکی از نکاتی که اهمیت بالایی دارد دمای محیط است.

همه ما بارها در فصل تابستان تصور کردیم دمایی که احساس می کنیم بسیار گرم تر از دمایی است که هواشناسی اعلام کرده و همینطور در فصل زمستان بارها پیش آمده دمایی که احساس می کنیم خیلی سرد تر از دمای اعلام شده است. این نکته باعث می شود خیلی ها حتی سازمان هواشناسی را به دروغگویی متهم کنند اما به راستی این اعداد و ارقام چگونه محاسبه می شوند؟

دمای هوایی که هواشناسی(در همه کشور ها) اعلام می کند در شرایطی خاص محاسبه می شود. این دما توسط یک دماسنج که همواره در داخل سایه قرار دارد و توسط یک شاخص باید یک متر از زمین فاصله داشته باشد محاسبه می شود.به دمایی که از این طریق اندازه گیری می شود “دمای استاندارد” گفته می شود.

دمایی که بدن انسان چه در فصل گرم و چه در فصل سرد احساس می کند همواره متفاوت از دمای استاندارد می باشد که به فاکتورهای دیگری مرتبط است.

دو نوع دمای دیگر نیز وجود دارد که بر مبنای دمای استاندارد محاسبه می شوند و توجه به آنها در برنامه های کوهنوردی بخصوص برنامه های زمستانی از اهمیت بالایی برخوردار است.

دمایی که همواره باید در برنامه های کوهنوردی چک کنیم، دمای استاندارد که به صورت کمینه و بیشینه(low and high temperature) بیان می شود نیست بلکه دمای “سرمایش_باد” یا wind chill می باشد. این دما تابعی از دمای استاندارد و سرعت باد می باشد که همواره سرد تر از دمای استاندارد می باشد.در واقع این همان دمایی است که در محیط کوهستان بدنمان حس می کند.

در سایت های هواشناسی کوهستان این دما همواره محاسبه می شود.دمایی که باید توجه کنیم همین دمای سرمایش باد یا wchill یا chill است.

اما دمای دیگری نیز وجود دارد که از دمای سرمایش باد دقیق تر می باشد اما محاسبه آن همواره سخت تر می باشد و معمولا در سایت های هواشناسی کوهستان بیان نمی شود.”دمای_واقعی” یا real feel همان دمایی است که بدن آنرا احساس می کند که از دو دمای قبلی هم دقیق تر است. به جز دمای استاندارد و سرعت باد فاکتورهای دیگری مانند پوشش ابر ، شدت و زاویه تابش خورشید و رطوبت در آن دخیل هستند.

در واقع دمای سرمایش فقط بر مبنای دمای استاندارد و سرعت باد است که در فصول سرد و دما های زیر صفر کاربرد دارد اما دمای واقعی برای فصل گرما هم می باشد

در آماری که از حوادث مختلف کوهستانی به دست آمده، مجموعا چهار فاکتور تاثیرگذار به چشم می خورد.

۱. کوهنوردی به صورت انفرادی
۲. کمبود تجهیزات و لوازم
۳. فراتر از توان فعالیت کردن
۴. برنامه ریزی های غلط

برنامه ریزی اشتباه، همه چیز را شامل می شود؛ از نبود شناخت فرد نسبت به تکنیک های کوهنوردی و شرایط بیولوژیکی بدن گرفته تا زمانبندی برنامه ای که کوهنورد پیش رو دارد.

در آسیب شناسی این قضایا باید به نوع نگرش عموم مردم ایران نسبت به کوهنوردی توجه داشت. در هیج کجای دنیا مردم کوهنوردی را جدا از تجهیزات استاندارد و مربی نمی بینند. ما حتی برای انجام بی خطر ترین ورزش ها هم نیاز به مربی و امکانات استاندارد داریم.

حال آن که در کوهستان به عنوان یک محیط طبیعی و بکر، نه قابلیت امدادرسانی خوب وجود دارد و نه عملیات جستجو در آن به خوبی انجام می‌پذیرد.

عضویت در باشگاه ها یا گروه های کوهنوردی، به خودی خود در کاهش آمار تلفات کوهستانی تاثیرگذار است.

مردم در ایران اغلب یا انفرادی کوهنوردی می کنند یا با دوستانه به کوه می روند که به لحاظ دانش کوهنوردی در سطح بالایی نیستند.

ضمن این که ما در بخش جهت یابی، نقشه خوانی، کار با قطب نما یا جی پی اس هم ضعف هایی در کشور داریم که خود مشکلات را بیشتر می کند.

همواره این اندیشه که چرا کوه‌نوردان بزرگ چنین آرام و شاید کمی گوشه گیر هستند، برایم جای سؤال بوده....

سادگی، تواضع و افتادگی همراه با متانت و رفتار مهربانانه از خصایل اخلاقی والای این بزرگ مردان است...
بعدها که بر تجربه ات افزوده می‌گردد، وقتی به یک جمع کوه‌نورد وارد می شوی لازم نیست کوه‌نوردان واقعی و بزرگ را از تیپ و عینک آفتابی و لباس های مارک دار و یا از صدایشان که بوی غرور می دهد، بشناسی....
کافی است، نگاه آرام، لبخند مهربان و چهره های با وقار را جستجو کنی....
افراد تازه کار عموماً در همان برخورد اول خود را نشان می دهند....
سر رشته کلام را که می گیرند، از قللی که فتح کرده اند، کلاس‌ها و حرفهای بزرگ دم میزنند....
کوه‌نوردان بزرگ اصلا و ابدآ چنین نیستند، یعنی نیازی به تعریف و تمجید و خودستایی را ندارند...
آنها شخصیت و وجود واقعی شان را در کوه نشان داده، توصیف نموده و امتحان پس داده اند.
همنوردان من!
نمایشی نباشید، فروتن وخاکی، مثل کوه‌ها و روان مانند رودخانه ها و زلال همانند چشمه سار کوهستان باشید...
والا اوج نخواهید، گرفت!
بزرگ بیندیشید، بزرگی به اعمال و رفتار و مرام کوه‌نوردی ماست.
همیشه بزرگ باشید،
کوه‌نوردی بزرگتر....
با مرام بزرگ کوه‌نوردی....
اخلاق نیکو، سخت کوشی و صلابت بالهای شماست.
بدون این بالها، هیچوقت در آسمان کوه‌نوردی اوج نخواهید گرفت!

یادتان باشد، هیچکس آدم‌هایی را که مغرورند، فخر می فروشند و دیگران را از بالا نگاه می کنند را دوست ندارد.
دوست داشتنی باشید!
تا مهرتان در قلب های دیگر همنوردان جاری شود.

نگارنده: استاد سلحشور