صاعقه زدگی و خطرات آن:
- دسته: آموزشی
صاعقه نور حاصل از تخلیه الکتریکی با ولتاژ بسیار بالا در زمان بسیار کوتاه و به طول تا چندین کیلومتر است. همراه با صاعقه (برق)، رعد وجود دارد که صدای ناشی از اتساع ناگهانی هوای اطراف برق است.
برخورد با صاعقه و خطرات آن: انسان به سه روش توسط صاعقه تحت تاثیر قرار می گیرد:
1- برخورد مستقیم : جرقه مستقیما به فرد برخورد می کند.
2- جریان زمینی : جرقه در فاصله ای دورتر به زمین برخورد کرده و از طریق زمین به بدن فرد می رسد.
3- جریان القایی : هوای اطراف باردار است و شرایط برای تخلیه الکتریکی بسیار آماده است.
آسیب های ناشی از صاعقه : با توجه به اینکه صاعقه یک جریان مستقیم و کوتاه مدت است، آسیب های ناشی از اصابت آن با آسیب های ناشی از برق گرفتگی خانگی کاملا متفاوت است.
1- سوختگی خیلی کم است.
2- آسیب احشای شکمی نادر است.
3- وقفه دستگاه تنفسی و سپس قلبی علت اصلی مرگ است.
4- آسیب های روانی شایع است (تغییرات شخصیتی،، کم خوابی، اختلالات حافظه، افسردگی و ...)
5- اختلالات سیستم عصبی مرکزی (تشنج، فلج گذرا یا دایم، سردرد و ...)
6- افزایش فشار خون
7- آب مروارید
8- پارگی پرده گوش ناشی از رعد
پیشگیری و احتیاطات لازم : اصل اول این است که از حضور در محل صاعقه دور و اجتناب کنیم. سایر روش ها چنان که به طور ناخواسته در شرایط رعد و برق قرار گرفتیم می توانند کمک کننده باشند.
در صورتی که گریز از توفان امکان پذیر نیست می بایست به دنبال مکان های نسبتا امن باشیم و از نقاط خطرناک دوری کنیم:
مکان های خطرناک :
بدون شک شما هم اگر فعالیت کوهنوردی انجام می دهید ، این درد را تجربه کرده ا ید ، روز بعد از یک برنامه کوهنوردی صبح با یک درد شدید و ناتوان کننده از خواب بیدار می شوید.
گاهی به این درد ، درد مرده هم گفته می شود .
این عارضه سندروم درد آوری است که اغلب بعد از فعالیتهای اکسنتریک یا طویل شونده (فعالیت عضلانی که در آن عضله در حالت کشیده قرار می گیرد) یا فعالیت غیر عادتی (برای مثال فردی که مدت چند ماه ورزش منظم نداشته و به طور ناگهانی ورزش می کند)ایجاد می شود. این عارضه ممکن است در ورزشکاران حرفه ای هم رخ داده و ادامه فعالیت ورزشی را تحت تاثیر قرار دهد.
معمولا بعد از صعود یک قله در زمان فرود بیشترین فشار به بدن و عضلات کوهنورد وارد می شود و انقباضات اکسنتریک ایجاد می شود.
این درد تاخیری، نتیجه آسیب و استرس فیزیکی است که شما حین کوهنوردی به عضلات وارد آورده اید و باعث ایجاد التهاب،همراه با پارگیهای میکروسکوپیک تارهای عضلانی شما می شود.
نمونه برداری آزمایشگاهی از ماهیچه در روز بعداز فعالیت ورزشی شدید ، بیانگر این یافته است که خونریزی و قطع اتصال تارهای عضلانی ماهیچه در اثر سائیده شدن آنها بر روی هم
در طی انقباض عضلانی ، باعث ایجاد این درد می شود.
درد عضلانی تاخیری معمولا ۲۴ ساعت بعد از فعالیت به اوج خود می رسد و تا ۷۲ ساعت در اوج خود باقی می ماند.
DOMS دارای سه مرحله است :
۱-مرحله درونزا :که آسیب به غشای سالم سلولها میشود که ۲-۶ ساعت پس از آسیب رخ می دهد.
به خاطر داشته باشید که :
• استفاده از آب قبل، حین و بعد از اجرای برنامه‌ی کوهنوردی بسیار توصیه شده است.
• منشأ بسیاری از بیماری‌های ارتفاع کم‌آبی است.
• در فعالیت کوهنوردی، بدن آب بسیاری را از دست می‌دهد که باید در اولین فرصت جبران شود.
• آب حاصل از ذوب برف، منیزیوم دارد و باید برای شرب، با نمک، آب لیمو و ... همراه شود.
• آب چشمه‌ها، جویبارها و آب حاصل از ذوب برف را باید آلوده قلمداد کرد.
• یکی از راه‌های گندزدایی آب، جوشاندن (10 دقیقه در سطح دریا و 24 دقیقه در ارتفاع 4300 متری) است.
• یکی دیگر از راه‌های گندزدایی، استرلیزه کردن آن از طریق داروی پرکلرین یا بتادین است.
• در ارتفاع بالا آب در دمای کم‌تری جوش می‌آید و نمی‌توان چای، برنج و ماکارانی مناسبی دم کرد.
جدول نیاز بدن به آب در شبانه روز بر اساس وزن :
تقسیم‌بندی وزن بدن / میزان نیاز بدن به آب به ازای هر کیلو وزن
10 کیلوگرم اول / 100 سی سی
10 کیلوگرم دوم / 50 سی سی
از 20 کیلوگرم به بالا / 20 سی سی
مثال : با توجه به جدول فوق، نیاز بدن یک شخص 70 کیلوگرمی به آب در یک روز فعالیت عادی 2500 سی‌سی خواهد بود.
تدابیری برای پیشگیری از کم‌آبی :
• همیشه آب کافی به همراه داشته باشید.
• برنامه‌ای منظم و اجباری برای نوشیدن آب داشته باشید.
• هنگام کوهنوردی در هر 3 ساعت یک لیتر آب بنوشید. (محفظه‌ی آب را دم دست قرار دهید یا از کیسه‌های شلنگ‌دار مخصوص نوشیدن، که آب را به راحتی و سرعت در اختیار شما قرار می‌دهد استفاده کنید.)
• به خاطر ترس از دستشویی رفتن، از خوردن آب امتناع نکنید. (این تذکر بیشتر متوجه خانم‌ها است.)
• 8 – 4 گرم کربوهیدرات در هر لیتر حین حرکت (20 گرم کربوهیدرات در هر لیتر پس از ورزش)
• کافئین موجود در قهوه و چای مدر است و اختلال در خواب را باعث میشود ولی برای درمان سردرد ناشی از ارتفاع مؤثر است.
• یکی از بهترین راه‌ها برای تشخیص میزان نیاز بدن به آب، رنگ ادرار است که هرچه پررنگ‌تر باشد، نیاز بدن به آب بیشتر است.
تدوین: دکتر حمید مساعدیان
